مگنت تراپی از جمله روشهای درمانی در فیزیوتراپی لاله است که برای درمان انواع بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. دستگاه مگنت درمانی یا مغناطیس درمانی مزایا و کاربردهای فراوانی دارد که در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم.
تاثیر درمانی مغناطیس از زمان هیپوکرات در طب باستانی شناخته شده و کاربرد داشته است. میدانهای مغناطیسی در زندگی انسان نقش مهمی دارند و این نقش زمانی قابل درک است که بدانیم زمین خود یک مغناطیس بزرگ می باشد.
با عبور جریان از یک سیستم، در اطراف آن میدان مغناطیسی تشکیل میشود. این میدان به شکل دایره است و شدت آن قابل اندازهگیری میباشد. در واقع چگالی شدت میدان مغناطیسی از خطوط نیروی مغناطیسی در اطراف و مرکز سیستم یا بوبین ایجاد میشود که آن را با واحد Gauss یا Tesla اندازه میگیرند.
استفاده از مگنت تراپی از قرن ۱۷ در دنیا مورد توجه و مطالعه بوده است. این شیوه درمانی بر این اساس استوار است که همه چیز در ماهیت الکتریکی هستند.
با توجه به اینکه غشای سلول و تمام عناصر داخل سلول دارای بار الکتریکی و مغناطیسی هستند. بدن انسان از تعداد زیادی سلول تشکیل شده است که فعالیت الکتریکی دارند. این سلولها پتانسیل پایه دارند که برای متابولیسم زمان سلولی لازم است.
در واقع میتوان پروتوپلاسم (محتویات داخل سلولها) را به عنوان یک سیستم ژنراتور در نظر گرفت که شارژ الکتریکی بدن را تعیین میکند و کاهش این انرژی الکتریکی باعث ضعف مغناطیسی بدن و فقدان آن باعث مرگ میشود.
پتانسیل استراحت سلولی متناسب با تبادل یونی غشای سلول است. پتانسیل پایه در سلولهای بیمار یا آسیب دیده تغییر مییابد. میدان مغناطیسی با نفوذ به سلولها، نفوذپذیری غشاء سلولی را بهسازی و تبادل یونی در سلول را تسهیل و مصرف اکسیژن را افزایش میدهد.
میدان مغناطیسی به همه سلولها در هر عمقی از بدن بصورت همزمان نفوذ مینماید. بنابراین با این روش امکان درمان موثر پاتولوژیهای عمقی که با روشهای دیگر بطور مستقیم امکانپذیر نبود میسر میشود.
با دو روش غیر ایستا (الکترومگنتها) و ایستا (آهنرباهای دائمی) میتوان میدان مغناطیسی ایجاد نمود.
صرفاً زمانی فعال میشود که به الکتریسیته متصل شود.
آهنربا به طور کامل با جریان الکتریکی شارژ میشود و خاصیت مغناطیسی خود را برای همیشه حفظ میکند؛ گوشواره، دستبند، گردنبند و گلوله مغناطیسی از جمله این آهنرباهای دائمی هستند. انواع این آهن رباها به شرح زیر است:
اگر چه استفاده از مغناطیس درمانی از گذشته مورد توجه بوده است، ولی بیشترین اثرات درمانی امروزه با پیشرفت تکنولوژی و امکان ایجاد میدانهای پالسی قوی با فرکانس پائین دیده میشود. در فرکانس حدود ۵Hz انقباض عروق (Vasoconstriction) و در فرکانس ۱۰Hz انبساط عروقی (Vasodilatation) دیده میشود.
سلولها در فرکانس ۲۰۰-۱۰۰ Hz بیشترین پاسخ درمانی را نشان میدهند. این پاسخ از فرکانس ۵۰Hz شروع شده و برای تکمیل پروسه درمان بهتر است کم کم ۲۵ پالس در ثانیه اضافه شود تا به محدوده ۲۰۰-۱۰۰ Hz برسد. میدان پالسی باعث افزایش ساخت استخوان و جلوگیری از کاهش توده یا تراکم استخوان می شود.
اثرات کلی و فواید مگنت تراپی شامل موارد زیر میشود:
اثر ضد التهاب این روش در مطالعات بر روی استئومیلیت باکتریال مزمن و حاد و نیز التهابات استریل رومائید و نیز آرتروز (استئو آرتریت) ثابت شده است.
اثر مگنت در شرایط دردناک التهابی یا تخریبی مثل آرتروز ثابت شده است و همچنین آزمایشات اثر متقابل آن را با آندروفینها نشان میدهد. مزیت دیگر تاثیر بر سندرمهای دردهای انتشاری مانند سیاتیک کمر است که برای درمان استفاده توام از مگنت تراپی و لیزرتراپی توصیه میشود.
در این مکانیسم افزایش اکسیژن بافتی تا ۲۰۰% در ناحیه پالس دیده شده و شستشوی محصولات متابولیکی از سلولها ازدیاد پیدا میکند. در واقع این مکانیسم در هر پروسهای از ترمیم، اساس بهبودی است.
معمولا بعد از جلسه دوم درمان دیده میشود. اگر منشاء اِدم بدخیمی یا متاستاز به غدد لنفاوی باشد از این روش نمیتوان استفاده کرد.
اثر شلکنندگی در گرفتگی عضلات، با منشاء ستون فقرات و گرفتگی عضلات بعلت تجمع فرآورده های اسیدی ناشی از سوخت و ساز بدن که باعث درد می شود موثر است.
در مگنت تراپی از سه میدان مثبت، منفی و پالسی استفاده می شود. مگنتوتراپی یک روش درمانی بیخطر و غیر تهاجمی است که مورد منع خاصی ندارد و کنتراندکسیون های آن همان موارد منع فیزیوتراپی است.
در مگنت درمانی پارامترهای زیر موثرند:
اصول و قواعد کلی در مگنت درمانی شامل موارد زیر است:
مگنت تراپی به عنوان درمانی غیرتهاجمی برای ساختار اسکلتی ـ عضلانی ابداع شد که برای برطرف کردن درد، انقباض و ورم و بازسازی بافتهای استخوانی، عضلانی و پوستی نیز مفید است.
کاربردهای مگنت تراپی بسیار گسترده است، چون میدانهای مغناطیسی اثرات زیستشناختی مختلفی را حتی در بافتهای عمقی ایجاد میکند. برخی از این موارد عبارتند از:
یکی از موارد استفاده از مگنتوتراپی تاثیر آن بر جوش خوردن شکستگی استخوان است. بافت استخوانی تا سن ۳۵ سالگی تشکیل شده و پس از آن توده استخوانی کم کم شروع به کاهش میکند. عوامل تغذیهای بخصوص دریافت کلسیم، سطح فعالیتهای فیزیکی و فاکتورهای ژنتیک در این پروسه اهمیت دارند.
تاثیر مگنت تراپی بر تحریک استخوان سازی و استئوپلاست ها ثابت شده است. میدانهای مغناطیسی پالسی با تغییر پتانسیل غشای سلولی در اوستئوپلاستها باعث تحریک فعالیت آنها می شود.
یکی از عوارض مهم در شکستگی استخوان، جوش نخوردن یا (Non Union) می باشد که احتمال آن با افزایش سن زیاد می شود. PMF باعث تسریع پروسه جوشخوردن استخوان و افزایش توده استخوانی (Bone Mass) میشود.
از موارد دیگر اثرات مگنت تراپی میتوان از کاربرد آن در درمان اوستئوپوروز و یا پوکی استخوان یاد کرد. امواج با فرکانس پائین الکترومگنتیک باعث القاء جریانهای الکتریکی در استخوان شده و تراکم استخوان را افزایش می دهند.
همچنین امواج الکترومگنیک اثرات ثانوی دیگری نیز دارد که در حفظ ساختار استخوان بطور غیر مستقیم نقش عمدهای دارند.
مگنت تراپی برای قسمتهای مختلفی از بدن استفاده میشود و زانو هم یکی از مهمترین قسمتهایی از بدن است که تحت درمان با مگنت قرار میگیرد.
زانو به علت این که مفصل بزرگی است، تحمل کننده وزن هست و مفصل عمقی به حساب میآید (و دسترسی به داخل مفصل کم است) و بقیه دستگاهها عمق نفوذ کمتری دارند، مگنت در خیلی مواقع میتواند گزینه مناسبی برای درمان مشکلات مرتبط با مفصل زانو باشد.
معمولا مواردی که از مگنت تراپی زانو استفاده میشود عبارتند از:
مرکز طب فیزیکی و توانبخشی لاله خدمات مگنت تراپی غرب تهران را ارائه میدهد. برای دریافت مشاوره درمانی و دریافت نوبت، با ما در ارتباط باشید.
در صورتی که پزشک اجازه دهد و با توجه به موادی که در مفصل استفاده میشود و این که فلز مورد استفاده ممنوعیتی برای استفاده از مگنت نداشته باشد، از مگنت تراپی زانو استفاده میشود.
شکستگیهای زانو از جمله مواردی است که استفاده از مگنت درمانی بسیار مفید است.
اگر مفصل دچار شکستگی شده باشد، انتهای استخوان ران، انتهای استخوان درشت نی یا نازک نی، مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی میتواند در هر چه زودتر جوشخوردن آن ناحیه بسیار کمک کند.
همچنین اگر بیمار دچار یک شکستگی جوش نخورده باشد و با گذشتن چندین ماه، ناحیه دچار شکستگی هنوز جوش نخورده است، مگنت درمانی میتواند بسیار مفید و کمک کننده باشد.
مزایای مگنت تراپی به شرح زیر است:
میدان مغناطیسی ایجاد شده از هر نوع (عمومی یا هدفمند) که باشند بر سلولهای استخوانی، عروقی و خونی تاثیر میگذارند. (تاثیر میدان مغناطیسی با توجه به شرایط بر هر سلول متفاوت است)
میدان مغناطیسی ایجاد شده سبب افزایش اکسیژن سلولی، افزایش متابولیسم سلولی، بهبود استفاده از اکسیژن، افزایش تولید ATP مورد نیاز بدن و تاثیر مستقیم بر اندامهای درون سلولی میشود.
میدان مغناطیسی با ایجاد اثر پیزوالکتریک بر استخوان موجب بهبود بخشیدن به روند ساخت ترابکولهای استخوانی در ناحیه آسیب دیده و هدایت سلول در مسیر درست میشود.
در واقع هنگامی که سلول چندین بار در مجاورت میدان مغناطیسی مناسب قرار بگیرد تشکیل شدن سلولهای کال استخوانی سریعتر و با کیفیت بالاتری انجام خواهند شد.
تجربه و تحقیقات متخصصان ثابت کرده که میدانهای مغناطیسی تشکیل مویرگهای جدید را تسهیل، ظاهر پریسیتهای مویرگی را بهبود و اسفنکترهای پیش مویرگی را باز میکنند.
ناحیه ای که تحت مگنت درمانی قرار میگیرد به دلیل تاثیر مثبتی که بر بهبود گردش خون دارد موجب وازولیداسیون (انبساط عروقی) میشود.
میدان مغناطیسی سبب افزایش تعداد واسطههای شیمیایی مانند استیل کولین میشود. بسته به جهتگیری عصب واگ و گانگلیون ندولار در میدان مغناطیسی توقع بر این است که میزان انتقال دهندهها به نسبت کم یا زیادتر شوند (جهتگیری میدان مغناطیسی به یونهای غشای سلولی بستگی دارد)