فیزیوتراپی زانو شامل بررسی و ارزیابی کامل اندام تحتانی فرد است که از لگن شروع شده و به پاها ختم می‌شود. پزشک متخصص می‌تواند درد زانو شما را ارزیابی کند و درمان مناسب را برای کمک به کاهش زانو درد و بهبود تحرک کلی آن تجویز کند. این درمان می‌تواند شامل ترکیبی از استفاده از تکنیک‌های فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و تغییر سبک زندگی باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع درد زانو بپردازیم و به بررسی روش های درمان زانو درد با فیزیوتراپی بپردازیم.
آناتومی زانو
زانوی انسان یک مفصل لولایی است که از استخوان ساق پا و استخوان ران تشکیل شده است. کشکک یا کاسه زانو در جلوی زانو قرار دارد. زانو توسط چهار رباط حمایت می‌شود. دو ضربه‌گیر که هر کدام منیسک نامیده می‌شوند در داخل زانو وجود دارند.
زانو درد می‌تواند ناشی از ضربه و فشار مکرر یا آسیب‌دیدگی باشد. درد زانو گاهی اوقات بدون دلیل مشخصی رخ می‌دهد. هنگامی که زانو درد رخ می‌دهد، ممکن است فرد دچار محدودیت‌هایی شود که شامل مشکل در راه رفتن، بلند شدن، نشستن و بالا و پایین رفتن از پله‌ها می‌شود.
انواع زانو درد
اگر درد زانو را تجربه می‌کنید، مهم است که مشخص کنید این درد چه شدتی دارد. تعیین دقیق میزان درد می‌تواند به تشخیص و درمان قطعی زانو درد کمک کند. انواع زانو درد بر اساس میزان شدت آن‌ها عبارتند از:
- درد حاد
- درد تحت حاد
- درد مزمن
درد حاد
معمولا شدیدترین نوع زانو درد است و 1 تا 7 روز پس از آسیب رخ می‌دهد. در این مدت، باید به زانو استراحت دهید و اجازه دهید ساختارهای آسیب دیده قبل از شروع هر حرکتی بهبود یابند.
درد تحت حاد
این درد از 2 تا 6 هفته پس از آسیب رخ می‌دهد. این زمان خوبی برای شروع حرکت ملایم در اطراف زانو برای کمک به بازیابی تحرک است.
درد مزمن زانو
دردی که بیش از 8 تا 12 هفته طول می‌کشد. زانو درد مزمن باید توسط پزشک شما ارزیابی شود.
علائم زانو درد در قسمت‌های مختلف آن
محل درد زانو می‌تواند به تعیین اینکه کدام ساختارها باعث درد هستند کمک کند و همچنین می‌تواند در انتخاب روش درمان مناسب نیز مفید باشد. به یاد داشته باشید که اگر علائم شدید هستند یا بیش از چند هفته طول می‌کشند با پزشک متخصص یا فیزیوتراپ مشورت کنید.
قسمت‌های مختلف زانو که ممکن است دچار درد شوند شامل موارد زیر است:
- جلوی زانو
- قسمت داخلی زانو
- قسمت بیرونی زانو
- پشت زانو
درد در جلوی زانو
اگر در قسمت جلوی زانو احساس درد می‌کنید، ممکن است مشکلی در موقعیت کاسه زانو وجود داشته باشد که اغلب به آن سندرم استرس کشکک رانی (PFSS) می‌گویند. کاسه زانو و تاندون بین کاسه زانو و ساق پا ممکن است ملتهب و دردناک شوند. درد در اینجا معمولا توانایی زانو زدن، بالا رفتن یا پایین آمدن از پله‌ها یا دویدن و پریدن را محدود می‌کند.
درد در قسمت داخلی زانو
اگر در قسمت داخلی، زانو درد دارید، احتمالا منیسک داخلی یا رباط جانبی داخلی آسیب دیده است. این ساختارها معمولا در حین فعالیت‌های ورزشی هنگامی که پا روی زمین کاشته می‌شود، آسیب می‌بینند و باعث می‌شود بدن روی زانو بپیچد. منیسک داخلی یک ضربه‌گیر است که در داخل زانو قرار دارد. این قسمت از زانو در افرادی که از ساییدگی یا آرتروز رنج می‌برد ممکن است بدون هیچ دلیلی دچار آسیب شود.
مقاله مرتبط: تمرینات ورزشی برای درمان آرتروز زانو
درد در قسمت بیرونی زانو
درد در قسمت بیرونی زانو می‌تواند نتیجه آسیب به بسیاری از ساختارها باشد. در قسمت بیرونی زانو یک رباط وجود دارد که ممکن است در حین فعالیت ورزشی آسیب ببیند. درد در این قسمت همچنین می‌تواند ناشی از تنش باند ایلیوتیبیال (ITB) باشد. ITB یک نوار ضخیم از بافت است که از قسمت خارجی لگن تا جلوی زانوی کشیده شده است. هنگامی که از روی زانو عبور می‌کند، ITB می‌تواند به طور غیر طبیعی روی زانو مالیده شود و درد سوزشی ایجاد شود. همچنین در قسمت بیرونی زانو یکی از سه تاندون همسترینگ قرار دارد. فشار به این تاندون ممکن است منبع زانو درد باشد.
درد در پشت زانو
درد در پشت زانو نادر است اما ممکن است در برخی از افراد رخ دهد. یکی از تاندون‌های همسترینگ در این قسمت قرار دارد و درد در این قسمت به احتمال زیاد به دلیل کشیدگی همسترینگ است. یکی دیگر از دلایل احتمالی درد در پشت زانو کیست بیکر است. این تورم غیر طبیعی مفصل زانو است که فضایی را در پشت زانو اشغال می‌کند و با خم شدن بیش از حد زانو باعث درد می‌شود.
توجه داشته باشید که اگر زانو درد بیش از 2 تا 3 هفته ادامه داشت، حتما باید به پزشک یا فیزیوتراپ مراجعه کنید تا هرگونه مشکل عمده را رد کرده و از تشخیص و مدیریت صحیح اطمینان حاصل کنید.
از فیزیوتراپی برای زانو درد چه انتظاری باید داشت؟
اگر برای درمان زانو درد به مرکز فیزیوتراپی ارجاع داده شدید، ویزیت اولیه برای اطمینان از تشخیص صحیح و مدیریت مناسب مهم است. در طول این جلسه، فیزیوتراپ با شما صحبت می‌کند تا اطلاعات دقیقی در مورد سابقه مشکل شما، عوامل تشدید کننده و تسکین دهنده و هر گونه سابقه پزشکی گذشته که ممکن است به مشکل کلی کمک کند، جمع آوری کند.
سپس با توجه به اطلاعات جمع آوری شده در طول جلسات درمانی، یک معاینه متمرکز انجام خواهد شد. این معاینه ممکن است از چندین بخش تشکیل شود که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ارزیابی راه رفتن
- لمس کردن
- اندازه‌گیری دامنه حرکت
- اندازه‌گیری قدرت
- ارزیابی تعادل
- اندازه‌گیری تورم
- انجام تست‌های ویژه
ارزیابی راه رفتن
فیزیوتراپیست‌ها آموزش دیده‌اند تا کوچکترین تغییرات در حرکت اطراف زانو در مراحل مختلف راه رفتن را مشاهده کنند.
لمس کردن
لمس کردن شامل استفاده از دست‌ها برای لمس ساختارهای مختلف اطراف زانو برای احساس ناهنجاری‌ها یا ارزیابی دردناک بودن یک ساختار است.
اندازه‌گیری دامنه حرکت
دامنه حرکت به میزان خم شدن یا صاف شدن زانو اشاره دارد. فیزیوتراپیست ممکن است از ابزار خاصی برای اندازه‌گیری حرکت زانوی استفاده کند تا به درمان مستقیم کمک کند.
اندازه‌گیری قدرت
اتصالات عضلانی زیادی در اطراف زانو وجود دارد و اندازه‌گیری قدرت زانو می‌تواند به تعیین اینکه آیا ضعف یا عدم تعادل عضلانی باعث درد زانو شده است، کمک کند.
ارزیابی تعادل
اگر تعادل شما مختل شود، تنش و فشار بیش از حد ممکن است به زانوی شما کشیده شده و باعث درد شود.
اندازه‌گیری تورم
گاهی اوقات، ممکن است پس از آسیب، تورم در مفصل زانو وجود داشته باشد. یک فیزیوتراپیست ممکن است مقدار تورم را برای کمک به درمان مستقیم اندازه‌گیری کند.
انجام تست‌های ویژه
تست‌های ویژه، اقدامات خاصی هستند که در اطراف زانو انجام می‌شوند تا به تعیین اینکه کدام ساختار ممکن است باعث وقوع درد در زانو شده است، کمک کند.
فواید فیزیوتراپی زانو
درد زانو از جمله دردهایی است که می‌تواند فرد را از انجام بسیاری از کارهای روزمره‌اش باز دارد. مهمترین مزیت فیزیوتراپی زانو تسکین درد زانو است که به فرد کمک می‌کند به زندگی عادی برگردد.
برخی از مهمترین مزایای فیزیوتراپی زانو شامل موارد زیر است:
- از بین رفتن التهاب مفصل زانو
- افزایش تعادل بدن
- بهبود عملکرد بدن در انجام فعالیت‌های روزمره
- کاهش درد
- به تاخیر انداختن نیاز فرد به جراحی زانو
درمان فیزیوتراپی برای زانو درد شامل چه مواردی می‌شود؟
پس از تکمیل یک معاینه متمرکز، فیزیوتراپ می‌تواند درمان را شروع کند. بسیار مهم است که در طول درمان کاملا فعال باشید و همکاری‌های لازم را به عمل آورید. اغلب، تمریناتی برای کمک به تقویت و بهبود تحرک زانو تجویز می‌شود که ممکن است از شما خواسته شود این تمرینات را در خانه انجام دهید. ورزش باید ابزار اصلی شما برای درمان زانو درد باشد.
فیزیوتراپیست از شما می‌خواهد که هر چند وقت یکبار تمرینات خود را در خانه انجام دهید و او باید پیشرفت شما را در جلسات فیزیوتراپی ببیند. او همچنین ممکن است درمان‌های دیگری را در زمانی که شما در مرکز فیزیوتراپی هستید انجام دهد. این درمان‌ها عبارتند از:
- روش اولتراسوند
- تحریک الکتریکی
- نوار حرکتی
- استفاده از گرما یا یخ
- ماساژ بافت نرم یا تحرک مفصل زانو
به خاطر داشته باشید که درمان‌های غیرفعال مانند اولتراسوند هنوز ثابت نشده‌اند که موثرترین درمان برای زانو درد هستند. این درمان‌ها ممکن است تاثیر مثبت داشته باشند اما تمرکز اصلی در فیزیوتراپی زانو باید بر روی بازیابی تحرک عملکردی باشد. شما باید هدف کلی هر درمان را مورد بحث قرار دهید تا درک درستی از آنچه انتظار دارید داشته باشید.
اگر دچار زانو درد هستید به کلینیک طب فیزیکی در تهران مراجعه نمایید تا پس از بررسی توسط متخصص بهترین راهکار درمانی به شما ارائه شود.
بهترین روش فیزیوتراپی زانو
یکی از بهترین روش های فیزیوتراپی برای درمان زانو درد، انجام تمرین های فیزیوتراپی زانو است. حرکات فیزیوتراپی زانو با تثبیت عضلات لگن و مچ پا، باعث کاهش فشار روی مفصل زانو در فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله، راه رفتن و دویدن می‌شوند.
ورزش های فیزیوتراپی برای زانو درد شامل موارد زیر است:
- بلند کردن مستقیم پا
- حرکت پل
- حرکت اسکات با توپ و دیوار
- حرکت استپ آپ
- حرکت راه رفتن مورب
بلند کردن مستقیم پا
برای انجام این حرکت، به پشت دراز بکشید، یک زانو را خم کنید و پای خود را صاف روی زمین بگذارید. زانوی پای صاف را سفت کرده و تا ارتفاع زانوی خم شده خود بلند کنید. در این وضعیت عضلات چهارگانه و فلکسورهای لگن شما تحت فشار قرار خواهند گرفت. با درگیر کردن شکم، لگن خود را ثابت نگه دارید. بهتر است این حرکت را 2 ست 10 تایی تکرار کنید.
حرکت پل
برای انجام حرکت پل، به پشت دراز بکشید و هر دو زانوی خود را خم کنید. دقت کنید که پاها با استخوان لگن فاصله داشته باشند. باسن خود را منقبض کنید و تا جایی که می‌توانید بالا بیاورید. سعی کنید انگشتان پا را از روی زمین بلند کرده و وزن خود را به پاشنه پا وارد کنید. این کار باعث می‌شود همسترینگ و باسن شما بیشتردرگیر شود. قبل از بلند کردن مجدد، فقط برای ضربه زدن، باسن را پایین بیاورید. این حرمت را 2 ست 10 تایی تکرار کنید.
حرکت اسکات با توپ و دیوار
برای انجام این حرکت یک توپ بین کمر و دیوار قرار دهید. یک قدم جلوتر بروید و استخوان ران پاها را از هم دور نگه دارید. باسن و زانوهای خود را خم کنید تا ران‌هایتان تقریبا موازی زمین شوند. پشت خود را صاف نگه دارید و زانوهای خود را روی مچ پا قرار دهید. باسن خود را منقبض کنید تا به حالت اولیه خود برگردید.
اگر برای انجام این حرکت توپ در دسترس ندارید، می‌توانید فقط از دیوار استفاده کنید. به پشت به دیوار تکیه دهید و حدود یک قدم به جلو بروید. پشت خود را به سمت پایین دیوار بلغزانید تا ران‌های شما تقریبا موازی زمین شوند. تمام پشت و باسن خود را به دیوار فشار دهید و این وضعیت را برای 5-10 ثانیه نگه دارید. سپس از عضلات باسن خود برای بالا رفتن استفاده کنید. این حرکت را 2 ست 10 تایی تکرار کنید.
حرکت استپ آپ
استپ آپ، یک تمرین بسیار ساده برای زانو است که با بالا رفتن روی یک سطح مرتفع مانند پله یا جعبه انجام می‌شود. برای انجام این حرکت، جلوی یک پله بایستید و ابتدا با یک پا و سپس پای دیگر خود را بر روی پله قرار دهید. برای پایین آمدن پله، ابتدا پایی که با آن بالا رفته بودید را روی زمین قرار دهید. پس از اینکه مدتی این حرکت را انجام دادید، می‌توانید برای سخت‌تر شدن کار، ارتفاع را افزایش دهید. این یک تمرین عالی برای عضله پهن میانی برای ثبات کشکک است. این حرکت را 15-20 مرتبه انجام دهید و سپس پاها را عوض کنید.
حرکت راه رفتن مورب
دور قوزک پای خود یک نوار ببندید. کمی به حالت اسکات بنشینید، وزن خود را به پاشنه پا وارد کنید و زانوهای خود را روی مچ پا نگه دارید. به طرفین بروید و روی باسن بیرونی تمرکز کنید. 10 قدم به سمت راست بروید، سپس به سمت چپ بروید. این حرکت را 2 ست اجرا کنید.
مدت فیزیوتراپی زانو چه مقدار است؟
پزشک یا فیزیوتراپیست به شما خواهد گفت که چند وقت یکبار باید جلسه درمانی داشته باشید. ممکن است لازم باشد چند روز در هفته و به مدت 6 هفته یا بیشتر جلسات درمانی را داشته باشید. مقدار آن بستگی به این دارد که زانوی شما چقدر درد می‌کند و اینکه آیا جراحی کرده اید یا خیر. در طول جلسات درمانی، فیزیوتراپیست با شما در تماس خواهد بود و از میزان بهبودی شما آگاه خواهد شد.
نتیجه‌گیری
زانو مفصل اصلی بدن است که وظیفه راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و بلند شدن از حالت نشسته را بر عهده دارد. درد زانو می‌تواند یک یا همه این فعالیت ها را محدود کند. فیزیوتراپی زانو و انجام اقدامات لازم به منظور قوی نگه‌داشتن مفصل زانو، ممکن است از مشکلات زانو درد جلوگیری شود و تحرک شما حفظ شود.
فیزیوتراپی زانو در منزل
فیزیوتراپی در منزل به سالمندان و بیمارانی که به علت نوع و شدت آسیب، قادر به حرکت نیستند کمک می‌کند تا برنامه درمانی خود را در خانه و با بهره‌گیری از فیزیوتراپیست خانم یا آقا انجام دهند و از فواید فیزیوتراپی بهره‌مند شوند.
برای آگاهی و شناخت خدمات فیزیوتراپی در خانه که توسط کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی لاله در تهران انجام می‌شود، مقاله تکنیکها و روشهای فیزیوتراپی در منزل را مطالعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید