برخی از راههای درمان آرتروز زانو شامل فیزیوتراپی، دارودرمانی و تزریق ژل به زانو است. اما قبل از اقدام برای درمان حتما باید به دکتر طب فیزیکی مراجعه کنید و از درمان‌های خانگی و خودسرانه بپرهیزد. برای اینکه بهترین عکس‌العمل را در برابر این بیماری داشته باشید بهتر است با علت، علائم و روشهای درمان آرتروز زانو آشنا باشید. بدین منظور ادامه این مقاله را مطالعه کنید.
آرتروز زانو چیست؟
این روزها آرتروز زانو یکی از رایج‌ترین بیماری‌های آرتریت است که احتمال وقوع آن با بالا رفتن سن افراد، افزایش می‌یابد. معمولا علت و علائم آرتروز زانو بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود و با درد مفاصل همراه است.
در بیماری آرتروز بافت غضروفی بین مفاصل فرسایش می یابد. با فرسایش و تحلیل رفتن بافت غضروفی، استخوان‌ها به یکدیگر نزدیک شده و سایش پیدا می‌کنند. علاوه بر این مفصل خاصیت جذب فشار را نیز تا حدود زیادی از دست می‌دهد. ساییدگی استخوان‌ها به زانودرد، ورم مفصل، خشکی و بی حرکتی و کاهش توانایی حرکتی مفصل و گاهی تشکیل زائده‌های استخوانی و تغییر شکل مفصل منجر می‌شود. اکثر موارد شکل زانو پرانتزی می‌شود.
علت آرتروز زانو چیست؟
علت آرتروز زانو شامل موارد زیر می‌شود:
- بر اثر آسیبی که شخص مدت‌ها پیش دیده است.
- بر اثر کشیدگی عضلات یا فشار آوردن بیش از حد به زانو به دفعات زیاد در طول سال‌ها
- آسیب‌هایی مانند شکستگی زانو و کشیدگی و پارگی لیگامنت‌ها
- عوامل ژنتیکی: قابل ذکر است که تمامی موارد ابتلا به آرتروز زانو به آسیب‌هایی که شخص در گذشته دیده است مربوط نمی‌‌شود. دانشمندان معتقدند بر اثر عوامل ژنتیکی برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به آرتروز زانو هستند.
- اضافه وزن نیز ارتباط نزدیکی با آرتروز زانو دارد.
علائم آرتروز زانو چیست ؟
برخی از نشانه‌ها و علائم آرتروز زانو عبارت است از:
- سفت و ملتهب شدن مفصل زانو
- دشوار شدن خم و راست کردن زانو
- درد مفصل زانو پس از بیدار شدن از خواب یا هنگام نشستن و استراحت کردن
- احساس درد در مفصل زانو هنگام انجام فعالیت‌های شدید
- شل شدن در مفصل یا غضروف
- احساس ضعف یا خم شدن در زانو
- احساس درد در زانو هنگام بارش باران و یا در آب
- قرمزی و حساسیت به لمس
- صدا دادن و تق تق زانو یا شنیدن صدای سایش زانو
- بزرگ شدن مفصل زانو
- ورم و آب آوردن زانو
- محدودیت حرکتی زانو
راههای تشخیص آرتروز زانو
برخی از راههای تشخیص آرتروز زانو شامل موارد زیر است:
- پزشک ابتدا سوالاتی از علائمی که دارید و یا سابقه بیماری‌های شما می‌پرسد.
- سپس معاینات فیزیکی انجام می‌دهد و حتی ممکن است از شما بخواهد برای عکس برداری رادیولوژی و آزمایش خون اقدام کنید.
- در نهایت با بررسی آزمایشات شما علت آرتروز زانو را تشخیص می‌دهد.
- آزمایش‌های مورد نیاز عبارت‌اند از:
- آزمایش پرتو ایکس
- آزمایش ام آر آی
انواع راههای درمان بیماری آرتروز زانو
آرتروز زانو درمان قطعی ندارد اما با روش‌ها موثر بسیاری می توان کاملا آن را کنترل و علائم آرتروز زانو را برطرف کرد. برخی از راههای درمان آرتروز زانو عبارتند از:
- فیزیوتراپی زانو
- دارو درمانی و غضروف سازها
- تزریق ژل به زانو
- تزریق پی آر پی
- زانو بند طبی مخصوص
- کفش و کفی طبی و وسایل کمکی
درمان فیزیوتراپی آرتروز زانو
فیزیوتراپی یکی از راههای درمان آرتروز زانو می‌باشد. فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان غیر جراحی ساییدگی زانو دارد. هدف اصلی فیزیوتراپی آموزش دادن به بیمار در نحوه کنترل کردن علائم آرتروز زانو و بالا بردن سلامت زانوهایش می‌باشد.
بیمار در طی درمان‌های فیزیوتراپی می‌آموزد که با ورزش زانو درد چگونه درد زانوی خود را با تکنیک‌هایی مانند استراحت، گرما درمانی، حرکات اصلاحی و … تسکین دهد. فیزیوتراپیست به بیمار خود می‌آموزد که چگونه از مفصل زانوی خود مراقبت کند. کارها و فعالیت‌های روزانه خود را به نحوی تغییر دهد و اصلاح کند تا فشار کمتری به زانوی خود بیاورد.
برای افزایش دامنه حرکتی مفصل زانو، ورزش، تمرینات و حرکات اصلاحی مخصوص انجام می‌شود. تمرینات ویژه‌ای برای زانو و لگن به بیمار آموزش داده می‌شود تا به ثبات زانو و تقویت عضلات برای جذب و کنترل ضربه و فشارهای وارد شده به مفصل زانو کمک کند. در میان افراد مبتلا به آرتروز زانو کسانی که با ورزش عضلات قوی‌تری دارند، کمتر به علائم ناشی از آرتروز دچار می شوند.
فیزیوتراپی در منزل می‌تواند برای سالمندان که به بیماری آرتروز زانو شدید دچار هستند و قادر به حرکت نیستند بسیار کمک کند.
خواندن مقاله تمرینات ورزشی برای درمان آرتروز زانو به شما در درمان این بیماری کمک می‌کند.
دارو درمانی و غضروف سازها
داروهای زیادی برای درمان ارتروز زانو وجود دارند، از آن جایی که افراد واکنش‌های متفاوتی به انواع دارو نشان می‌دهند، پزشک به طور مداوم با بیمار خود در تعامل خواهد بود تا بتواند نوع دارو و دوز ایمن و موثر را برای درمان آرتروز زانوی بیمار خود تشخیص دهد و تجویز کند.
انواع این داروهای آرتروز زانو به شرح زیر می‌باشد:
- داروی مسکن غیر مخدر و داروهای ضد التهاب
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- کورتیکواستروئید‌ها (کورتیزون)
- داروهای تقویت مفاصل
داروی مسکن غیر مخدر و داروهای ضد التهاب
داروی مسکن غیر مخدر و داروهای ضد التهاب معمولا اولین داروهایی هستند که در مراحل اولیه درمان آرتروز زانو تجویز می‌شوند. ساده‌ترین نوع این مسکن‌ها (که به صورت بدون نسخه نیز قابل تهیه است) استامینوفن می‌باشد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
نوع دیگری از داروها که در تسکین درد آرتروز زانو موثرند، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می‌باشند. نمونه‌های رایج این دارو ها که با نام NSAID شناخته می‌شوند، ایبوبروفن و ناپروکسن هستند.
کورتیکواستروئید‌ها (کورتیزون)
این داروها مواد ضدالتهاب بسیار قوی هستند که می‌توان هم به صورت خوراکی و هم تزریق مستقیم به مفصل آن را استفاده کرد. تزریق کورتیزون به مفصل موجب تسکین چشم گیر درد و التهاب می‌شود.
داروهای تقویت مفاصل
داروهای تقویت مفاصل مانند گلوکزآمین و کوندراتین داروهایی هستند که با استفاده از آن، مواد حیاتی که به صورت طبیعی در غضروف زانو وجود دارد به بدن شخص رسانده می‌شود.
تزریق ژل به زانو
مایع مفصلی درون زانو دارای ماده‌ای به نام هیالورونیک اسید می‌باشد که باعث ایجاد چسبندگی و غلیظ شدن مایع مفصلی و بالا رفتن خاصیت ارتجاعی و جذب فشار در مفصل می‌شود.
در افراد مبتلا به آرتروز زانو تولید ماده هیالورونیک اسید کاهش می‌یابد و غلظت این ماده در مفصل زانو کمتر از میزان عادی است، که باعث می‌شود مایع مفصلی کمتر حالت ژله‌ای خود را داشته باشد و کمتر اصطحکاک مفصل را کاهش داده و ضربه و فشار وارد شده به مفصل را کنترل کند.
در روش تزریق ژل به زانو در طی سه هفته، سه بار ماده‌ای حاوی اسید هیالورونیک به مفصل زانو تزریق می‌شود تا اصطحکاک و سایش مفصلی را کاهش دهد و به خاصیت جذب شوک و ضربه در مفصل زانو کمک کند.
تزریق ژل به زانو برای مدت حداقل 6 تا 9 ماه علائم ناشی از آرتروز زانو را از بین می‌برد. در صورتی که علائم آرتروز زانو دوباره عود کنند می‌توان تزریق را دوباره تکرار کرد. درصد موفقیت این درمان حتی در موارد بسیار شدید آرتروز زانو بسیار بالا است.
تزریق پی آر پی و درمان آرتروز زانو
در این روش 10 سی‌سی از خون بیمار گرفته شده و داخل سانتریفوژ قرار می‌دهیم و پلاکت‌های خون را از قسمت‌های دیگر خون جدا می‌کنیم و در شرایط استریل به منطقه مورد نظر تزریق می‌کنیم. در مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات بیماری‌های مفاصل و اسکلت و عصب در خصوص تاثیر پی آر پی در بیماران آرتروز زانو انجام شده نتایج بسیار خوبی از این روش دریافت گردیده است.
زانو بند طبی مخصوص برای ارتروز زانو
زانو بندهایی مخصوصی برای کاهش بار وارد شده به زانو وجود دارند که برای افراد مبتلا به ساییدگی مفصل زانو طراحی شده‌اند. معمولا در آرتروز زانو، یک طرف از غضروف زانو بیشتر تحلیل می‌رود و فرسایش می‌یابد که باعث می‌شود زاویه بین استخوان ران و ساق پا غیرطبیعی شود و این دو استخوان در یک سمت (همان سمتی که غضروف آسیب بیشتری دیده است) سایش بیشتری روی هم داشته باشند.
زانو بند مخصوص از طریق تغییر زاویه بین استخوان ساق و ران پا، فشار وارد شده به مفصل زانو را کاهش می‌دهد و باعث کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی مفصل زانو می‌شود.
تصاویر اشعه ایکس از زانو به خوبی فاصله بین استخوان ران و ساق پا در نواحی مختلف مفصل را نشان می‌دهد. پزشک شما با استفاده از این تصاویر می‌تواند مشخص کند که استفاده از بریس مخصوص برای شما می‌تواند مفید باشد یا نه و با توجه به وضعیت شما و محل آسیب‌دیدگی غضروف، زانو‌بند مخصوص را با توجه به شرایط مفصل زانوی شما تجویز کند.
کفش و کفی طبی و وسایل کمکی
استفاده از کفی‌های طبی مخصوص که شوک وارد شده به پا را جذب می کنند یکی از راههای درمان آرتروز زانو است، که می‌توانند تاثیر زیادی در کاهش فشار وارد شده به مفصل زانو داشته باشند. در صورتی که آرتروز زانو بسیار پیشرفته باشد ممکن است به بیمار استفاده از عصا یا واکر توصیه شود تا از درد شدید و فشار وارد شده به زانو کاسته شود.
در موارد آرتروز خفیف نیز یک کفی یا پد مخصوص پاشنه برای بیمار تجویز می‌شود. این کفی‌ها و پدهای مخصوص پاشنه با تغییر زاویه قرارگیری پا روی زمین، زاویه بین استخوان ران و ساق پا را نیز اصلاح می‌کنند و در واقع مانند بریس‌های مخصوص زانو که در بالا به آن اشاره شد، عمل می‌کنند و از فشار وارد شده به زانو در سمتی که غضروف آسیب بیشتری دیده است، می‌کاهند.
فیزیوتراپی زانو در خانه
فیزیوتراپی در خانه برای درمان افرادی که مشکل جدی در زانوی خود ندارند می‌تواند بسیار مفید باشد و به درمان آنها کمک کند. همچنین در برخی موارد مانند پیش از عمل یا بعد از عمل‌های جراحی زانو و با هدف ترمیم و بدست آوردن حرکت و قدرت عضلات، فیزیوتراپی زانو انجام می‌شود.
فیزیوتراپیست علاوه بر آموزش تمرینات ورزشی مناسب و استفاده از دستگاه‌های مختلف، به بیماران نحوه درست راه رفتن و استفاده از وسایل کمکی مانند عصا آموزش می‌دهد.
دیدگاهتان را بنویسید