کمردرد یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد به پزشک مراجعه می‌کنند. درد کمر معمولا به گونه‌ای است که فرد حتی قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست. در این مقاله قصد داریم به بررسی فواید و نحوه انجام فیزیوتراپی کمر بپردازیم.
علت کمردرد چیست؟
شایع‌ترین علت کمردرد ترکیبی از وضعیت نامناسب بدن و عدم تحرک است که معمولا در افرادی که برای مدت طولانی می‌نشینند دیده میشود. این نوع کمردرد تحت عنوان کمردرد مکانیکی شناخته میشود و معمولا یک بیماری جدی نیست. با این حال، تجربه یک درد شدید و مداوم در کمر می‌تواند برای فرد عذاب‌آور باشد.
فیزیوتراپی کمر برای درمان کمردرد مکانیکی بسیار مناسب است. فیزیوتراپیست با ارائه توصیه‌هایی در مورد اصلاح شیوه نشستن و انجام تمرینات ورزشی در خانه به شما کمک می‌کند تا کمر درد شما طی چند روز تا چند هفته برطرف شود.
علاوه بر این ممکن است علت درد کمر موارد پیچیده‌تری باشد. برخی از مهم‌ترین دلایل کمردرد شامل موارد زیر است:
- کشیدگی ماهیچه یا رباط
- دیسک برآمده یا پارگی دیسک کمر
- آرتروز
- پوکی استخوان
کشیدگی ماهیچه یا رباط
بلند کردن مکرر اجسام سنگین یا انجام یک حرکت ناگهانی و شدید می‌تواند عضلات پشت و رباط‌های ستون فقرات را تحت فشار قرار دهد. قرارگیری در شرایط بدنی نامناسب و فشار مداوم روی کمر می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی دردناک شود.
دیسک برآمده یا پاره شده
دیسک‌ها به عنوان بالشتک بین مهره‌ها در ستون فقرات عمل می‌کنند. مواد نرم داخل دیسک می‌توانند برآمده یا پاره شوند و روی عصب فشار آورند. با این حال، ممکن است دیسکی برآمده یا پاره شده داشته باشید و هیچ کمردردی احساس نکنید. بیماری پارگی دیسک کمر اغلب به طور اتفاقی زمانی که به دلایل دیگری عکس‌برداری با اشعه ایکس ستون فقرات انجام میشود، مشاهده میشود.
آرتروز
آرتروز می‌تواند کمر را تحت تاثیر قرار دهد و باعث کمر درد شدید شود. در برخی موارد، آرتروز در ستون فقرات می‌تواند منجر به باریک شدن فضای اطراف نخاع شود، وضعیتی که به آن تنگی نخاعی می‌گویند.
پوکی استخوان
اگر استخوان‌های شما متخلخل و شکننده شوند، مهره‌های ستون فقرات شما ممکن است دچار شکستگی‌های دردناک شوند. این حالت منجر به کمردردهای شدید در فرد میشود.
چه افرادی بیشتر در معرض کمردرد هستند؟
هر کسی ممکن است دچار کمردرد شود، حتی کودکان و نوجوانان. عوامل زیر ممکن است شما را در معرض خطر بیشتر ابتلا به کمردرد قرار دهند:
- سن
- عدم ورزش کافی
- اضافه وزن
- بیماری‌ها
- بلندکردن نامناسب اجسام سنگین
- شرایط روانی
- سیگار کشیدن
سن
کمردرد معمولا با بالا رفتن سن، از حدود 30 یا 40 سالگی شروع میشود. ولی در مواردی کمردرد در سنین پایین‌تر نیز ممکن است رخ دهد. مثلا کمردرد در نوجوانان به دلیل چاقی یا حمل نادرست کوله پشتی بسیار شایع است.
عدم ورزش کافی
عضلات ضعیف و استفاده نشده در پشت و شکم ممکن است منجر به کمردرد شوند.
اضافه وزن
وزن بیش از حد بدن فشار بیشتری را به کمر شما وارد می‌کند.
بیماری‌ها
برخی از انواع آرتریت و سرطان می‌توانند به کمردرد کمک کنند.
بلند کردن نامناسب اجسام سنگین
استفاده از پشت به جای پاها در هنگام بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند منجر به کمردرد شود.
شرایط روانی
به نظر می رسد افرادی که مستعد افسردگی و اضطراب هستند، بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
سیگار کشیدن
میزان کمردرد در افراد سیگاری افزایش یافته است. این مساله ممکن است به این دلیل رخ دهد که سیگار کشیدن باعث سرفه بیشتر میشود. سیگار کشیدن همچنین می‌تواند جریان خون به ستون فقرات را کاهش دهد و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
روش های تشخیص کمردرد
پزشک معمولا پس از سوال در مورد علائم و انجام معاینه فیزیکی قادر به تشخیص کمردرد خواهد بود. در صورت وجود موارد زیر، اسکن تصویربرداری و سایر آزمایشات ممکن است مورد نیاز باشد:
- اگر کمردرد ناسی از یک آسیب دیدگی باشد
- اگر کمردرد ناشی از یک علت زمینه‌ای باشد
- اگر درد به مدت طولانی ادامه داشته باشد
عکس برداری با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن می تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت بافت‌های نرم کمر ارائه دهد.
روش های تشخیص کمر درد شامل موارد زیر است:
- عکس‌برداری با اشعه ایکس
- ام آر آی یا سی تی اسکن
- اسکن استخوان
- الکترومیوگرافی یا EMG
اولین و بهترین اقدام برای درمان کمر درد شدید، مراجعه به پزشک برای معاینه است. از خدماتی که در کلینیک لاله و توسط دکتر برزگری متخصص طب فیزیکی ارائه میشود، درمان انواع کمردرد است.
عکس‌برداری با اشعه ایکس از کمر
اشعه ایکس می‌تواند هم ترازی استخوان‌ها را نشان دهد و علائم آرتروز یا شکستگی استخوان‌ها را تشخیص دهد، اما ممکن است آسیب در عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک ها را آشکار نکند.
ام آر آی یا سی تی اسکن کمر
ام آر آی یا سی تی اسکن می‌تواند فتق دیسک یا مشکلات بافت، تاندون‌ها، اعصاب، رباط‌ها، رگ‌های خونی، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را نشان دهد.
اسکن استخوان
اسکن استخوان می‌تواند تومورهای استخوان یا شکستگی‌های فشاری ناشی از پوکی استخوان را تشخیص دهد. در این روش یک ماده رادیواکتیو یا ردیاب به داخل ورید تزریق میشود. ردیاب در استخوان‌ها جمع میشود و به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات استخوانی را با کمک دوربین مخصوص تشخیص دهد.
الکترومیوگرافی یا EMG
الکترومیوگرافی یا EMG تکانه‌های الکتریکی تولید شده توسط اعصاب در پاسخ به عضلات را اندازه‌گیری می‌کند. این روش می‌تواند فشردگی عصب را تایید کند، که ممکن است با فتق دیسک یا تنگی نخاع در ارتباط باشد.
فیزیوتراپی کمر چیست؟
فیزیوتراپی کمر درمانی است که به بهبود حرکت و عملکرد مفاصل و عضلات کمر کمک می‌کند و می‌تواند باعث کاهش کمردرد شدید شود. علاوه بر این، درمان کمردرد با فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش خطر آسیب مجدد به کمر کمک کند.
فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از تکنیکهای مختلف سعی می‌کنند درد کمر را درمان کنند و همچنین با بررسی وضعیت شغلی و فعالیت‌های روزمره فرد، توصیه‌هایی در مورد مراقبت از کمر به آن‌ها ارائه می‌دهند.
چرا برای درمان کمردرد به فیزیوتراپی نیاز داریم؟
اگر کمردردی دارید که مشکلات قابل توجهی برای شما ایجاد کرده است یا بعد از چند هفته بهبود نمی‌یابد، بهتر است به یک فیزیوتراپ مراجعه کنید. فیزیوتراپی می‌تواند برای انواع مختلف کمردرد مفید باشد.
فیزیوتراپی برای کمر درد می‌تواند در موارد زیر مفید باشد:
- کمردرد غیراختصاصی
- درد سیاتیک کمر
- تنگی نخاع
کمردرد غیر اختصاصی
در صورتی که هیچ علتی (مانند یک بیماری یا آسیب پزشکی زمینه‌ای) برای کمر درد شناسایی نشده باشد، کمردرد از نوع غیر اختصاصی است
درد سیاتیک
این درد از پشت به پایین پاهای شما پخش میشود و ممکن است به دلیل افتادگی دیسک ایجاد شود (زمانی که دیسک ستون فقرات شما از شکل طبیعی خود بیرون زده و به عصب فشار می‌آورد).
تنگی نخاع
زمانی که فضای اطراف نخاع شما باریک میشود و به نخاع فشار می‌آورد و باعث کمردرد میشود. درصورت وجود این شرایط، پزشک متخصص ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد و یا خودتان می‌توانید مستقیما به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه نمایید.
پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست ممکن است فیزیوتراپی را به عنوان بخشی از یک بسته درمانی که شامل درمان دستی، برنامه ورزشی و مسکن‌ها است، توصیه کند. داشتن یک درمان ترکیبی مناسب در درمان کمردرد به شما کمک شایانی می‌کند. فیزیوتراپیست همچنین به شما کمک می‌کند تا بفهمید علت اصلی کمردرد شما چیست تا بتوانید برای مدیریت آن اقدامات لازم را انجام دهید.
در جلسه فیزیوتراپی کمر چه اتفاقی می‌افتد؟
هنگامی که برای اولین بار به فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنید، پزشک درباره پیشینه دردهای شما در ناحیه کمر سوالاتی می‌پرسد. علاوه بر این پزشک از شما می‌خواهد در مورد بیماری‌های زمینه‌ای، سبک زندگی، محیط کار و داروهایی که مصرف می‌کنید توضیحاتی بدهید. در نهایت فیزیوتراپیست درباره علائم شما سوالاتی می‌پرسد.
در مرحله بعد، پزشک یک معاینه فیزیکی دقیق انجام می‌دهد. در این معاینه پزشک به دنبال آن است که ببیند که حالت بدن شما به چه صورت است. همچنین پزشک متخصص ممکن است یک ارزیابی عصبی انجام دهد تا ببینند اعصاب شما چگونه کار می‌کنند.
ممکن است لازم باشد زمانی که برای فیزیوتراپی کمر درد می‌روید برخی از لباس‌هایتان را در بیاورید تا فیزیوتراپیست بتواند کمر شما را ببیند و آن را احساس کند. در صورت تمایل می توانید درخواست کنید که یک همراه داشته باشید.
پس از انجام این معاینات، فیزیوتراپیست بهترین درمان را برای کمردرد به شما پیشنهاد می‌دهد و توضیح می‌دهد که چگونه این درمان می‌تواند باعث رفع کمردرد شود. مهم است در طول معاینه به تمام نکاتی که فیزیوتراپیست به شما می‌گوید توجه کنید.
پس از فیزیوتراپی برای درمان کمردرد چه انتظاراتی باید داشت؟
در پایان اولین جلسه فیزیوتراپی مشخص میشود که شما به چند جلسه درمانی نیاز دارید. تعداد جلسات فیزیوتراپی به شدت کمردرد و مدت زمانی که دچار آن هستید بستگی دارد. فیزیوتراپیست همین توصیه‌هایی در مورد کارهایی که می‌توانید در خانه برای کمک به رفع کمردرد خود انجام دهید، ارائه می‌دهد. این توصیه‌ها می‌تواند شامل نحوه صحیح وضعیت بدن در حالت نشستن و راه رفتن و تنظیم صحیح صندلی ماشین یا صندلی محل کار باشد.
نشستن پشت میز در تمام طول روز می‌تواند نقش مهمی در ایجاد مشکلات کمر داشته باشد. فیزیوتراپیست شما ممکن است توصیه‌هایی در مورد ارتفاع صندلی و صفحه نمایش به شما ارائه دهد و به شما بگوید که چند وقت یکبار استراحت کنید و در طول روز حرکت کنید.
معمولا یک برنامه تمرینی خانگی نیز خواهید داشت. این برنامه شامل یک سری تمرینات است که حدود 15 تا 20 دقیقه طول می‌کشد. معمولا این کارها را بین سه تا پنج بار در هفته انجام می‌دهید. فیزیوتراپیست شما برنامه را در هر قرار ملاقات با پیشرفت شما تغییر می‌کند.
فیزیوتراپی برای کمر درد تنها بخشی از درمان شما برای کمردرد خواهد بود. ایجاد تغییرات در سبک زندگی و فعالیت بدنی صحیح، به علاوه تکمیل هر درمان دیگری که به شما داده می شود، به شما کمک می‌کند تا سریعتر بهتر شوید. این اقدامات همچنین به این معنی است که احتمال بازگشت کمردرد شما کمتر است.
کاربرد فیزیوتراپی قبل و بعد از عمل جراحی کمر
شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان دهنده مزایای فیزیوتراپی و ورزش قبل و بعد از جراحی کمر است. قدرت و ثباتی که فیزیوتراپی فراهم می‌کند می‌تواند زمان بهبودی بیمار را پس از جراحی به میزان قابل توجهی کوتاه کند. فیزیوتراپی و ورزش بخش مهمی از درمان‌های بیشتر بیماران مبتلا به کمردرد است.
دلیل این امر این است که بیماران مبتلا به کمر درد به احتمال زیاد زمانی بهبود می‌یابند که بیمار در شرایط فیزیکی مطلوب قرار داشته باشد. به بیشتر بیماران توصیه میشود قبل از انجام عمل جراحی کمر، به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه کنند، مگر اینکه منع انجام فیزیوتراپی وجود داشته باشد یا بیمار نیاز به جراحی اورژانسی داشته باشد.
جراحی بیرون زدگی دیسک کمر یکی از مواردی است که پس از آن فیزیوتراپی کمر توصیه میشود. برای بسیاری از بیماران مبتلا به کمردرد، معمولا توصیه میشود ابتدا با پزشکی مشورت کنند که می‌تواند وضعیت بیمار را تشخیص دهد و هرگونه منع جدی برای فیزیوتراپی مانند شکستگی یا تومور را رد کند. هنگامی که مرحله اولیه درمان کامل شد، بیمارانی که به دنبال کردن یک برنامه ورزشی ادامه می‌دهند، اغلب در مدیریت کمردرد خود موفق‌ترین هستند.
عوارض فیزیوتراپی کمر چیست؟
در طول جلسات فیزیوتراپی کمر ممکن است متوجه شوید که برخی تمرینات و حرکات باعث تشدید کمردرد شما میشود. فیزیوتراپیست شما باید این موضوع را بررسی کند و به شما نشان دهد که از کدام ورزش‌ها اجتناب کنید و کدام یک به تسکین درد شما کمک می‌کند.
درمان‌های دستی مانند ماساژ می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. این عوارض معمولا چندان جدی نیستند و فقط برای مدت کوتاهی دوام می‌آورند. به عنوان مثال، ممکن است در ناحیه تحت درمان احساس سفتی یا ناراحتی کنید.
اگر تمرینات خانگی شما شامل حرکاتی باشد که عضلات شما به آن عادت ندارند، می‌تواند باعث درد عضلات شما در روز بعد از تمرین شود. این مساله می‌تواند تا 72 ساعت پس از ورزش ادامه یابد. این اتفاق کاملا طبیعی است و با تطبیق و تقویت عضلات شما کاهش می‌یابد.
همچنین این امکان وجود دارد که فیزیوتراپی آسیب جدی‌تری برای شما ایجاد کند، اما این اتفاق بسیار نادر است. فیزیوتراپیست شما باید قبل از انجام هرگونه درمانی در مورد خطرات فیزیوتراپی با شما صحبت کند.
روش های درمان کمردرد در خانه
راه های درمان خانگی کمردرد شامل موارد زیر است:
- انجام تمرینات ورزشی و حرکات کششی
- اصلاح وضعیت بدن
- گرم کردن یا سرد کردن کمر
- استفاده از پمادهای مسکن موضعی
- ماساژ درمانی
- پوشیدن کفش مناسب
- خواب کافی
- رژیم غذایی مناسب
- مدیریت استرس
تمرینات ورزشی برای کمردرد
وقتی که دچار کمردرد شدید می‌شوید، ممکن است انجام فعالیت‌های بدنی برای شما دشوار باشد. با این حال، یک پیاده‌روی کوناه، انجام حرکات یوگا، شنا و حرکات کششی سبک می‌تواند به کاهش کمردرد کمک کند. تمرینات ورزشی می‌تواند عضلات منقبض را شل کند و باعث آزادسازی اندورفین (مسکن طبیعی مغز) شود.
برخی از حرکات کششی که می‌تواند برای تسکین درد کمر مفید باشند شامل موارد زیر است:
- در حالت ایستاده خم شوید تا جایی که انگشتان پا را لمس کنید.
- روی شکم دراز بکشید، دست‌هایتان را کنار شانه‌هایتان قرار دهید و به آرامی قفسه سینه خود را بالا بیاورید. به این تمرین، حرکت کبری گفته میشود.
- در حالتی که روی زانوهای خود نشسته‌اید، به سمت جلو خم شوید و دست‌های خود را به سمت جلوی سر دراز کنید تا سرتان به زمین برسد. این حرکت تحت عنوان حرکت کودک شناخته میشود.
اصلاح وضعیت نشستن
نشستن صحیح به کاهش فشار روی کمر شما کمک می‌کند. سعی کنید سر خود را هم‌راستا با لگن قرار دهید، شانه‌های خود را خم نکنید و چانه خود را به سمت جلو حرکت ندهید. اگر به صورت مرتب از کامپیوتر استفاده می‌کنید، بازوهای خود را به طور یکنواخت روی میز قرار دهید و چشمان خود را هم‌تراز با بالای صفحه نمایش تنظیم کنید. از نشستن طولانی مدت بر روی صندلی پرهیز کنید، پس از مدتی کار از روی صندلی بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.
گرم کردن و سرد کردن کمر
شما می‌تواند از کیسه‌های سرد و گرم برای کاهش تورم و تسکین کمردرد استفاده کند. در صورت آسیب‌دیدگی کمر بهتر است بلافاصله از کیسه آب سرد یا یخ پیچیده شده در حوله استفاده کنید. سرما ممکن است یک اثر بی حس کننده برای کمردرد ناگهانی و شدید ایجاد کند.
استفاده از کیسه آب گرم می‌تواند باعث افزایش جریان خون شده و درد کمر را تسکین دهد. در صورت استفاده از پد آب گرم مراقب سوختگی کمر باشید. در صورت عدم دسترسی به پد حرارتی می‌توانید از یک بطری آب گرم یا یک حوله گرم استفاده کنید.
استفاده از پمادهای مسکن موضعی
انواع پمادهای تسکین دهنده کمر درد که می‌توانند تا حدودی درد کمر را تسکین دهند در داروخانه ها قابل تهیه هستند. این پمادها حاوی منتول هستند که اثر خنک‌کنندگی دارند و می‌توانند به طور موقت کمردرد را کاهش دهند.
درمان کمردرد با ماساژ
ماساژ ممکن است فواید کوتاه مدتی برای کمردرد داشته باشد. با این وجود،در هنگام ماساژ درمانی برای کمردرد خطرات یا عوارض جانبی کمی وجود دارد. در صورت داشتن موارد زیر، از ماساژ کمر خودداری کنید:
- عفونت پوست یا التهاب شدید
- سوختگی
- شکستگی بهبود نیافته
- تومور سرطانی فعال
پوشیدن کفش مناسب
پوشیدن کفش های نامناسب و کفش های پاشنه بلند ممکن است منجر به کمردرد شود. همچنین پوشیدن کفش‌های با کف خیلی صاف نیز به پاها و کمر فشار وارد می‌کند. استفاده از کفش‌های راحت می‌تواند به کاهش کمردرد کمک کند.
خواب کافی
کمبود خواب ممکن است بر میزان دردی که فرد می تواند تحمل کند، تأثیر بگذارد. به طور میانگین، اکثر بزرگسالان به 7 تا 9 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند. خواب راحت و حالت مناسب کمر برای کیفیت خواب و جلوگیری از کمردرد در صبحگاهی ضروری است.
بالش‌های اضافی می‌توانند به تنظیم ستون فقرات در موقعیت مناسب در هنگام خواب کمک کنند. بالش های سر باید انحنای گردن را به‌خوبی پوشش دهند. هنگام خوابیدن به پهلو، یک بالش بین زانوها می‌تواند ستون فقرات را در یک راستا نگه دارد.
رژیم غذایی مناسب
افراد مبتلا به درد مزمن ستون فقرات به احتمال زیاد در رژیم غذایی آن‌ها میزان غلات، لبنیات و میوه کم است. غذاهای ضد التهاب می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. این مواد غذایی عبارتند از:
- غذاهای سبوس دار
- میوه و سبزیجات، از جمله سبزیجات سبز برگ
- فیبر
- ماست
- برخی ادویه ها از جمله زردچوبه و زنجبیل
- چای سبز
- فلفل سیاه
غذاهایی که ممکن است التهاب در کمر را بدتر کنند عبارتند از:
- آرد یا گلوتن بسیار تصفیه شده
- قندهای تصفیه شده
- چربی های ترانس و چربی های اشباع شده
- گوشت قرمز
- برخی سبزیجات از جمله گوجه فرنگی، بادمجان و سیب زمینی
فیزیوتراپی کمر در منزل
فیزیوتراپی در خانه به افرادی که دچار آسیب نخاعی شده‌اند و همچنین سالمندان و بیمارانی که دچار مشکلات بی اختیاری ادرار هستند کمک می‌کند تا برنامه درمانی خود را در خانه و با بهره‌گیری از فیزیوتراپیست خانم یا آقا انجام دهند.
مقاله تکنیکهای فیزیوتراپی در خانه را مطالعه کنید تا با خدمات فیزیوتراپی در منزل که توسط مرکز طب فیزیکی و توانبخشی لاله در تهران انجام میشود، آشنا شوید.
دیدگاهتان را بنویسید