امروزه بسیاری از افراد به دلیل سبک نامناسب زندگی و همچنین نشستن طولانی مدت پشت میز در محل کار، از عارضه فتق دیسک گردن رنج میبرند. درمان غیر جراحی دیسک گردن میتواند یک روش مناسب و بیخطر باشد که به بهبود شرایط زندگی شما کمک کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی روش های غیر تهاجمی درمان دیسک گردن بپردازیم و به صورت مفصل به معرفی فواید استفاده از فیزیوتراپی برای درمان دیسک گردن بپردازیم.
فتق دیسک گردن یکی از علل شایع گردن درد محسوب میشود که میتواند در ناحیه بازوها نیز احساس شود. مشکل دیسک گردن زمانی ایجاد میشود که دیسک جابهجا شده و باعث فشار آوردن روی عصب مجاور شود. این فشار باعث احساس درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن و احتمالا ضعف میشود.
درمان دیسک گردن بدون جراحی امکانپذیر است. پزشک متخصص میتواند با توجه به شرایط فرد، یک سری روشهای محافظهکارانه مانند تزریق اپدورال یا بلوکهای عصبی و همچنین فیزیوتراپی گردن را پیشنهاد دهد.
دیسکها بالشتکهای غضروفی هستند که بین استخوانهای پشتی (مهرهها) قرار گرفتهاند که ستون فقرات را تشکیل میدهند. پیکربندی دیسک شبیه به یک دونات ژلهای است که از دو بخش تشکیل شده است:
در حالی که مهرهها، بدن را به حالت عمودی نگه میدارند و از نخاع محافظت میکنند، دیسکها در حین حرکت بدن، ضربههای وارده به ستون فقرات را جذب میکنند.
دیسکها نزدیک به اعصاب نخاعی بزرگ قرار میگیرند، زیرا اعصاب مانند شاخههای درخت از نخاع خارج میشوند. از آنجایی که اعصاب بسیار حساس هستند، فتق دیسک (پارگی)، میتواند به عصب فشار وارد کند و درد زیادی ایجاد کند. در برخی موارد، خود مواد دیسک میتواند به عنوان یک محرک شیمیایی نسبت به اعصاب عمل کند. در موقعیتهای جدیتر، دیسک میتواند روی نخاع فشار بیاورد و باعث ضعف و نیاز به جراحی فوری شود.
در ناحیه گردن هفت دیسک وجود دارد. گردن فشار چرخشی بیشتری نسبت به سایر نواحی بدن مانند مهرههای کمر دریافت میکند تا بتواند حرکات سر را کنترل کند. از این رو، ستون فقرات گردنی بیشتر در معرض آسیبدیدگی دیسک قرار دارد. علاوه بر این، ضربه یا ساییدگی ساده که با افزایش سن مشاهده میشود نیز میتواند باعث تعدادی از مشکلات رایج دیسک شود.
درد ناشی از دیسک گردن با ترکیبی از موارد زیر شروع میشود:
در این وضعیت، دیسک آسیب دیده به عصب فشار میآورد و باعث ایجاد درد با یک الگوی خاص در پایین بازو میشود.
التهاب زمانی ایجاد میشود که مرکز ژل مانند دیسک نشت کند و اعصاب مجاور را تحریک کند. این عارضه میتواند پس از پارگی دیسک (شکستگی در حلقه بیرونی) یا پس از برآمدگی دیسک (نشتی بدون شکستگی در حلقه بیرونی) اتفاق بیفتد.
درد ناشی از اسپاسم عضلانی در نتیجه سفت شدن عضلات در ناحیه آسیب دیده شروع میشود.
علائم فتق دیسک گردن، درد را به صورت الگو در امتداد مسیر عصب نخاعی تحت فشار ایجاد میکند. همچنین، تحریک آنولوس، حلقه سخت اطراف دیسک، ممکن است باعث درد مکانیکی گردن شود.
به طور کلی علائم آسیب دیدگی دیسک گردن شامل موارد زیر است:
پس از یک شرح حال کامل و معاینه عصبی، پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست میتواند درد شما را تا سطح خاصی در ستون فقرات ردیابی کند. از جمله علائمی که به پزشک در تشخیص فتق دیسک گردن کمک میکند، ضعف، تغییر در عکسالعملهای غیر ارادی و از دست دادن حس در پوست گردن، بازوها و انگشتان میباشد. پس از تشخیص اولیه میتوان از تستهای آزمایشگاهی و تصویربرداری برای تایید استفاده کرد.
راههای تشخیص دیسک گردن عبارتند از:
با استفاده از اشعه ایکس، تصویربرداری اولیه برای ارزیابی نواحی استخوانی ستون فقرات انجام میشود.
در این روش، از یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصویری دقیق از ستون فقرات، از جمله نخاع و ریشههای عصبی، استفاده میشود.
در این روش میتوان با استفاده از اشعه ایکس از زوایای مختلف تصاویر مقطعی (برشی) از ستون فقرات گرفت.
سی تی میلوگرام یک آزمایش پیشرفته است که در آن پزشک در طی سی تی اسکن رنگ را به مایع نخاعی شما تزریق میکند. این کار نشان میدهد که آیا فشار روی نخاع یا اعصاب وجود دارد.
الکترومیوگرام و مطالعات هدایت عصبی میزان حرکت سیگنالهای الکتریکی در طول اعصاب را اندازهگیری میکنند تا آسیب را پیدا کنند.
تا زمانی که شرایط اضطراری وجود نداشته باشد، جراحی دیسک گردن اولین گزینه درمانی محسوب نمیشود. شرایط بحرانی برای فتق دیسک گردن میتواند شامل فشار دادن دیسک بر روی نخاع یا افزایش ضعف باشد.
انتظار میرود در صورت درمان دیسک گردن از طریق روشهای غیر جراحی مانند فیزیوتراپی دیسک گردن بهبودی در طی چند هفته تا چند ماه حاصل شود. روشهای درمان غیر جراحی فتق دیسک گردن باعث کاهش التهاب اطراف دیسک و اعصاب آسیب دیده و کاهش درد میشوند.
لازم است قبل از شروع درمان با پزشک متخصص یا یک متخصص طب فیزیکی مشورت کنید، زیرا ممکن است در تصاویر ام آر آی و سی تی اسکن، پارگی دیسک گردن یا بیرون زدگی دیسک گردن مشهود باشد اما علت گردن درد چیز دیگری باشد. علاوه بر این، ممکن است فتق دیسک گردن در تصاویر ام آر آی و سی تی اسکن به راحتی قابل تشخیص نباشد. در نتیجه یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میتواند با بررسی دقیق وضعیت و آزمایشات بیمار، علت اصلی گردن درد را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را تجویز نماید.
به طور کلی روش های درمان غیر جراحی دیسک گردن شامل موارد زیر است:
درمان دیسک گردن با تزریق به دو صورت انجام میشود:
این تزریق با یک استروئید ضد التهابی به فضای اپیدورال (فضای کنار دیسک) انجام میشود. تزریق استروئید اپیدورال میتواند درد را در چندین سطح در ستون فقرات درمان کند. از طریق این روش میتوان التهاب را به طور مستقیم در اطراف ریشههای عصبی آسیب دیده و پشت دیسکها کاهش داد.
این روش در درجه اول یک تزریق تشخیصی برای تعیین دقیق محل عصب تحریک شده است.
داروهای دیسک گردن شامل موارد زیر است:
(NSAIDs) مانند ایبوپروفن (مانند ادویل، موترین) یا مهارکنندههای COX-2 (مانند سلبرکس) به کاهش درد ناشی از التهاب دیسک گردن کمک میکنند.
استروئیدها مانند متیل پردنیزولون (Depo-Medrol) را میتوان به شکل قرص در طول یک هفته برای کاهش التهاب تجویز کرد.
شل کنندهای عضلانی میتوانند اسپاسم عضلانی را که از ناحیه فتق دیسک شروع میشود، کاهش دهند.
داروهای ضد افسردگی به کاهش سوزن سوزن شدن، تیر کشیدن از نوع عصبی (درد نوروپاتیک) و بهبود خواب کمک میکنند.
داروهایی که تشنج را کنترل میکنند، درد عصبی ناشی از فتق دیسک را نیز درمان میکنند.
مسکنها برای کاهش دردهای شدید ناشی از فتق دیسک گردن و برای مدت محدودی تجویز میشود.
تقویت و کشش گردن میتواند به مقاومت آن در برابر درد کمک کند. این تمرینات میتوانند به سر و گردن برای حفظ وضعیت بهتر کمک کند. ضعیف شدن عضلات گردن به احتمال زیاد منجر به وضعیت سر به جلو و گردن درد می شود. هنگامی که سر به جای آن در تراز خنثی با گوشها مستقیما بالای شانهها قرار میگیرد، فشار کمتری به ستون فقرات گردنی و دیسکهای آن وارد میشود.
یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میتواند یک برنامه درمانی را برای رفع نیازهای خاص بیمار طراحی کند. به عنوان مثال، برخی از تمرینات یا کششها ممکن است برای کاهش درد یا هدف قرار دادن عضلات خاصی در اطراف دیسک گردن طراحی شوند. با گذشت زمان، اکثر بیماران میتوانند به تمرینات و کششهای گردن در خانه ادامه دهند تا قدرت و انعطافپذیری گردن را در طولانی مدت حفظ کنند.
مقاله مرتبط: تکنیکها و روشهای فیزیوتراپی در منزل و کاربرد آن
مهمترین فواید استفاده از روشهای درمان دیسک گردن بدون جراحی عبارتند از:
دردهای طولانی مدت پس از جراحی ناموفق دیسک گردن که شامل یک بافت اسکار در ناحیه دیسک گردن است، میتواند یک منبع جدید از درد و محدودیت حرکت گردن باشد.
جراحی فتق دیسک گردن به یک دوره نقاهت از چند هفته تا چند ماه نیاز دارد. درمانهای محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی فتق دیسک گردن به شما این امکان را میدهد تا سریعتر بهبود پیدا کنید.
معمولا روش های کم تهاجمی درمان دیسک گردن خطرات بسیار کمتری نسبت به روشهای تهاجمی مانند جراحی دیسک گردن دارند.
درمان های محافظه کارانه یا حداقل تهاجمی مانند طب سوزنی حداکثر شامل زخمهای ناشی از ورود سوزن میشوند. در صورت استفاده از این روشهای درمانی، زخمهای دردناکی که نیاز به بهبود دارند نخواهید داشت.
همانطور که گفته شد، روشهای درمانی غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی اغلب نتایج بهتری نسبت به روشهای تهاجمی مانند جراحی در درمان فتق دیسک گردن دارند. فیزیوتراپیست با آگاهی کاملی که نسبت آناتومی دیسک گردن و علت درد دارد، میتواند یک برنامه درمانی مناسب برای شما طراحی کند تا به بهبودی شما سرعت ببخشد. این تمرینات به گونهای طراحی میشوند که میتوانید آنها را در خانه نیز انجام دهید.
علاوه بر این فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا به سبک زندگی و فعالیتهای عادی خود بازگردید. زمان لازم برای بهبودی دیسک گردن از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا پس از گذشت 2 تا 8 هفته میتوان نتایج بهبودی را مشاهده کرد.
در طی 24 تا 48 ساعت اول پس از تشخیص فتق دیسک، فیزیوتراپ ممکن است به شما توصیههای زیر را ارائه کند:
ورزش برای دیسک گردن یک روش درمانی بیخطر و با بازدهی بالا به شمار میرود. متخصص فیزیوتراپی میتواند برخی تمرینات را برای درمان دیسک گردن به شما پیشنهاد دهد.
تمرینات ورزشی برای درمان دیسک گردن عبارتند از:
ورزش در آب میتواند راهی عالی برای فعال ماندن از نظر بدنی میباشد. حرکات آب درمانی دیسک گردن در زمانی که سایر ورزشها ممکن است دردناک باشد، بسیار مفید هستند.
تمریناتی که شامل پیچ و تاب و خم شدن زیاد است را باید با احتیاط انجام داد زیرا این تمرینات ممکن است نه تنها برای دیسک گردن مفید نباشد، بلکه باعث افزایش درد و آسیب دیدگی بیشتر نیز شود. در این موارد، فیزیوتراپیست میتواند یک برنامه تمرینی فردی برای شما طراحی کند تا نیازهای خاص شما را برآورده کند.
تمرینات با وزنه، اگرچه بسیار مهم هستند، اما باید با فرم مناسب انجام شوند تا از فشار به کمر و گردن جلوگیری شود. این تمرینات حتما باید زیر نظر یک مربی با تجربه انجام شوند.
مهمترین مزایای درمان دیسک گردن با فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
فیزیوتراپ به شما کمک میکند تا بفهمید که چگونه از فعالیتهایی که باعث آسیب دیدگی بیشتر دیسک گردن اجتناب کنید یا آنها را اصلاح کنید. فیزیوتراپیست شما ممکن است از انواع مختلف درمانها و فنآوریهای مختلف برای کنترل و کاهش درد و علائم دیسک گردن استفاده کند.
اگر فیزیوتراپ شما متوجه شد که وضعیت نامناسب بدن شما باعث فتق دیسک شده است، به شما آموزش میدهد که چگونه وضعیت بدنی خود را تغییر دهید تا فشار در ناحیه آسیب دیده کاهش یابد و بهبودی با سرعت بیشتری حاصل شود.
فیزیوتراپ شما فعالیتها و درمانهای خاصی را برای کمک به بازگرداندن حرکت طبیعی در مفاصل سفت به شما ارائه میدهد. این درمانها ممکن است با حرکات غیرفعال شروع شوند تا ستون فقرات خود را حرکت دهید و به سمت تمرینات و کششهای فعال که خودتان انجام میدهید پیشرفت کند. می توانید این حرکات را در خانه و محل کار خود انجام دهید تا به تسریع بهبودی، تسکین درد و افزایش انعطافپذیری کمک کند.
اگر فیزیوتراپ متوجه هرگونه ماهیچه ضعیف یا آسیبدیده در اطراف دیسک گردن شود، تمرینات صحیح را برای بازیابی مداوم قدرت و چابکی برای شما انتخاب میکند. برای فتق دیسک گردن و کمر، تقویت هسته دیسک معمولا برای بازیابی قدرت و هماهنگی عضلات اطراف کمر، لگن، شکم و لگن استفاده میشود.
بازیابی استقامت عضلانی پس از آسیب مهم است. فیزیوتراپیست شما برنامهای از فعالیتهای بدنی را برای شما طراحی میکندد تا به شما کمک کند استقامتی را که قبل از آسیب دیدگی دیسک گردن داشتید، دوباره به دست آورید و آن را بهبود بخشید.
فیزیوتراپ شما تمرینات تقویتی، کششی و کاهش درد را به شما آموزش میدهد تا در خانه انجام دهید. این تمرینات برای نیازهای شما طراحی میشوند. در صورتی که این تمرینات را طبق تجویز فیزیوتراپیست خود انجام دهید، میتوانید بهبودی خود را تسریع بخشید.
فیزیوتراپیست شما در مورد فعالیتهای روزمره شما در خانه و محل کار اطلاعاتی را کسب میکند و از آنها برای طراحی تمرینات ورزشی و برنامه درمانی استفاده میکند.
برنامه درمانی به شما کمک میکند تا به ایمنترین، سریعترین و موثرترین شکل ممکن به زندگی عادی بازگردید. در مورد آسیبهای ستون فقرات مانند فتق دیسک، فیزیوتراپ ممکن است مکانیک بدن مناسب را به شما آموزش دهد. مکانیک بدن عبارت است از روشهای صحیح برای انجام وظایف و بلند کردن اجسام سنگین که به محافظت از ستون فقرات شما در برابر آسیبهای بیشتر کمک میکند.
فیزیوتراپی دیسک گردن به عنوان یک راه درمان دیسک گردن بدون جراحی محسوب میشود. فیزیوتراپیست میتواند با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند گرما و یخ درمانی، تحریک الکتریکی و آموزش حرکات تمرینی مناسب به شما کمک کند تا بتوانید دیسک گردن را درمان کنید.
در صورت تمایل میتوانید از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده کنید. در این صورت شما میتوانید بدون نیاز به مراجعه مکرر به یک مرکز فیزیوتراپی، کلیه خدمات مورد نیاز برای درمان دیسک گردن را در منزل دریافت کنید.
فیزیوتراپی در منزل شامل موارد زیر است: