مگنت تراپی از جمله روش‌های درمانی در فیزیوتراپی لاله است که برای درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه مگنت درمانی یا مغناطیس درمانی مزایا و کاربردهای فراوانی دارد که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تاثیر میدان مغناطیسی بر بدن انسان
تاثیر درمانی مغناطیس از زمان هیپوکرات در طب باستانی شناخته شده و کاربرد داشته است. میدانهای مغناطیسی در زندگی انسان نقش مهمی دارند و این نقش زمانی قابل درک است که بدانیم زمین خود یک مغناطیس بزرگ می باشد.
با عبور جریان از یک سیستم، در اطراف آن میدان مغناطیسی تشکیل می‌شود. این میدان به شکل دایره است و شدت آن قابل اندازه‌گیری می‌باشد. در واقع چگالی شدت میدان مغناطیسی از خطوط نیروی مغناطیسی در اطراف و مرکز سیستم یا بوبین ایجاد می‌شود که آن را با واحد Gauss یا Tesla اندازه می‌گیرند.
مگنت تراپی چیست؟
استفاده از مگنت تراپی از قرن ۱۷ در دنیا مورد توجه و مطالعه بوده است. این شیوه درمانی بر این اساس استوار است که همه چیز در ماهیت الکتریکی هستند.
با توجه به اینکه غشای سلول و تمام عناصر داخل سلول دارای بار الکتریکی و مغناطیسی هستند. بدن انسان از تعداد زیادی سلول تشکیل شده است که فعالیت الکتریکی دارند. این سلولها پتانسیل پایه دارند که برای متابولیسم زمان سلولی لازم است.
در واقع می‌توان پروتوپلاسم (محتویات داخل سلولها) را به عنوان یک سیستم ژنراتور در نظر گرفت که شارژ الکتریکی بدن را تعیین می‌کند و کاهش این انرژی الکتریکی باعث ضعف مغناطیسی بدن و فقدان آن باعث مرگ می‌شود.
پتانسیل استراحت سلولی متناسب با تبادل یونی غشای سلول است. پتانسیل پایه در سلولهای بیمار یا آسیب دیده تغییر می‌یابد. میدان مغناطیسی با نفوذ به سلولها، نفوذپذیری غشاء سلولی را بهسازی و تبادل یونی در سلول را تسهیل و مصرف اکسیژن را افزایش می‌دهد.
میدان مغناطیسی به همه سلولها در هر عمقی از بدن بصورت همزمان نفوذ می‌نماید. بنابراین با این روش امکان درمان موثر پاتولوژی‌های عمقی که با روش‌های دیگر بطور مستقیم امکانپذیر نبود میسر می‌شود.
روش های ایجاد میدان مغناطیسی
با دو روش غیر ایستا (الکترومگنت‌ها) و ایستا (آهن‌رباهای دائمی) می‌توان میدان مغناطیسی ایجاد نمود.
غیر ایستا (الکترومگنت‌ها)
صرفاً زمانی فعال می‌شود که به الکتریسیته متصل شود.
- پالسی: مولد پالسی که به سیم‌پیچ ـ میدان مغناطیسی ـ متصل است، جریان را در بافت برقرار می‌کند.
ایستا (آهن‌رباهای دائمی)
آهن‌ربا به طور کامل با جریان الکتریکی شارژ می‌شود و خاصیت مغناطیسی خود را برای همیشه حفظ می‌کند؛ گوشواره، دستبند، گردنبند و گلوله مغناطیسی از جمله این آهن‌رباهای دائمی هستند. انواع این آهن رباها به شرح زیر است:
- تک‌قطبی: یک قطب آهن‌رباهای مجزا به سمت پوست بیمار قرار داده می‌شود.
- دوقطبی: قطب شمال و جنوب آهن‌رباهای مجزا به سمت بیمار قرار داده می‌شود.
میدانهای مغناطیسی پالسی (PMF (Pulsed Magnetic Field
اگر چه استفاده از مغناطیس درمانی از گذشته مورد توجه بوده است، ولی بیشترین اثرات درمانی امروزه با پیشرفت تکنولوژی و امکان ایجاد میدانهای پالسی قوی با فرکانس پائین دیده می‌شود. در فرکانس حدود ۵Hz انقباض عروق (Vasoconstriction) و در فرکانس ۱۰Hz انبساط عروقی (Vasodilatation) دیده می‌شود.
سلولها در فرکانس ۲۰۰-۱۰۰ Hz بیشترین پاسخ درمانی را نشان می‌دهند. این پاسخ از فرکانس ۵۰Hz شروع شده و برای تکمیل پروسه درمان بهتر است کم کم ۲۵ پالس در ثانیه اضافه شود تا به محدوده ۲۰۰-۱۰۰ Hz برسد. میدان پالسی باعث افزایش ساخت استخوان و جلوگیری از کاهش توده یا تراکم استخوان می شود.
اثرات کلی و فواید مگنت تراپی در فیزیوتراپی
اثرات کلی و فواید مگنت تراپی شامل موارد زیر می‌شود:
- التیام یا بازسازی در بافت‌های استخوان و پریوست
- ضد التهاب
- ضد درد
- اتساع عروق (وازودیلاتاسیون) و افزایش خون رسانی و اکسیژن رسانی به بافتها
- ضد اِدم
- بازسازی بافتی در بافت نرم و بافت عصبی (Neural Regeneration)
اثر ضد التهاب مگنت درمانی
اثر ضد التهاب این روش در مطالعات بر روی استئومیلیت باکتریال مزمن و حاد و نیز التهابات استریل رومائید و نیز آرتروز (استئو آرتریت) ثابت شده است.
اثرات ضد درد مغناطیس درمانی
اثر مگنت در شرایط دردناک التهابی یا تخریبی مثل آرتروز ثابت شده است و همچنین آزمایشات اثر متقابل آن را با آندروفین‌ها نشان می‌دهد. مزیت دیگر تاثیر بر سندرمهای دردهای انتشاری مانند سیاتیک کمر است که برای درمان استفاده توام از مگنت تراپی و لیزرتراپی توصیه می‌شود.
اتساع عروق (وازودیلاتاسیون) و افزایش خون رسانی و اکسیژن رسانی به بافتها
در این مکانیسم افزایش اکسیژن بافتی تا ۲۰۰% در ناحیه پالس دیده شده و شستشوی محصولات متابولیکی از سلولها ازدیاد پیدا می‌کند. در واقع این مکانیسم در هر پروسه‌ای از ترمیم، اساس بهبودی است.
اثرات ضد اِدم مگنت تراپی
معمولا بعد از جلسه دوم درمان دیده می‌شود. اگر منشاء اِدم بدخیمی یا متاستاز به غدد لنفاوی باشد از این روش نمی‌توان استفاده کرد.
اثرات بازسازی بافتی در بافت نرم و بافت عصبی (Neural Regeneration)
اثر شل‌کنندگی در گرفتگی عضلات، با منشاء ستون فقرات و گرفتگی عضلات بعلت تجمع فرآورده های اسیدی ناشی از سوخت و ساز بدن که باعث درد می شود موثر است.
در مگنت تراپی از سه میدان مثبت، منفی و پالسی استفاده می شود. مگنتوتراپی یک روش درمانی بی‌خطر و غیر تهاجمی است که مورد منع خاصی ندارد و کنتراندکسیون های آن همان موارد منع فیزیوتراپی است.
پارامترهای موثر در مغناطیس درمانی
در مگنت درمانی پارامترهای زیر موثرند:
- فرکانس امواج
- شدت یا بلندی امواج
- مدت زمان
- جهت امواج
اصول و قواعد کلی در مگنت درمانی
اصول و قواعد کلی در مگنت درمانی شامل موارد زیر است:
- درمان باید با شدت پایین شروع شود.
- متخصص باید تغییرات و واکنش‌ها را به دقت تحت نظر بگیرد و در صورت لزوم تنظیمات را تغییر بدهد.
- ممکن است درد بیشتر شود، افزایش درد علامت امیدوارکننده‌ای است که از واکنش نشان دادن بیمار به درمان حکایت دارد.
- اگر درد بیشتر شد، شدت درمان را کاهش دهید.
- اگر درد بیمار کمتر شود، درمان را با همان تنظیمات ادامه بدهید.
- اگر تغییری در وضعیت بیمار ایجاد نشد، شدت درمان را افزایش دهید.
- ناحیه سر و میگرن را هرگز با شدتی بیشتر از 1 ـ 3 میلی تسلا و 2 هرتز درمان نکنید و دقت کنید مگنت تراپی سر بیشتر از ده دقیقه طول نکشد.
- بیماران مبتلا به آلرژی نیز باید با شدت‌های پایین 1 ـ 3 میلی تسلا، 2 ـ 4 هرتز و به مدت 10 ـ 20 دقیقه تحت درمان قرار بگیرند.
- هنگام درمان بیماران مبتلا به اختلالات شدید گردش خون مراقب باشید، ممکن است درد بیمار حتی در تنظیمات پایین به دلیل افزایش جریان خون در عروق پیرامونی بیشتر شود.
کاربردهای مگنت تراپی چیست؟
مگنت تراپی به عنوان درمانی غیرتهاجمی برای ساختار اسکلتی ـ عضلانی ابداع شد که برای برطرف کردن درد، انقباض و ورم و بازسازی بافت‌های استخوانی، عضلانی و پوستی نیز مفید است.
کاربردهای مگنت تراپی بسیار گسترده است، چون میدانهای مغناطیسی اثرات زیست‌شناختی مختلفی را حتی در بافت‌های عمقی ایجاد می‌کند. برخی از این موارد عبارتند از:
- آسیب‌های مفصلی و استخوانی مانند پوکی استخوان، شکستگی و آرتروز
- انقباض‌های ناشی از ضربه و آسیب‌دیدگی، اسپرین، استرین، ضرب‌دیدگی و شکستگی
- دردهای از نوع تنشی مانند سردرد و نورالژی
- ضایعه‌های پوستی مانند سوختگی، زخم و جراحت
- ناراحتی‌های التهابی مانند آرتریت، میوسیت، تاندونیت، اپی‌کوندیلیت، درد پایین کمر (لومباگو) و سندرم اداکتور
- درمان کمر درد
تاثیر مگنت تراپی بر استخوان
یکی از موارد استفاده از مگنتوتراپی تاثیر آن بر جوش خوردن شکستگی استخوان است. بافت استخوانی تا سن ۳۵ سالگی تشکیل شده و پس از آن توده استخوانی کم کم شروع به کاهش می‌کند. عوامل تغذیه‌ای بخصوص دریافت کلسیم، سطح فعالیت‌های فیزیکی و فاکتورهای ژنتیک در این پروسه اهمیت دارند.
تاثیر مگنت تراپی بر تحریک استخوان سازی و استئوپلاست ها ثابت شده است. میدانهای مغناطیسی پالسی با تغییر پتانسیل غشای سلولی در اوستئوپلاستها باعث تحریک فعالیت آنها می شود.
یکی از عوارض مهم در شکستگی استخوان، جوش نخوردن یا (Non Union) می باشد که احتمال آن با افزایش سن زیاد می شود. PMF باعث تسریع پروسه جوش‌خوردن استخوان و افزایش توده استخوانی (Bone Mass) می‌شود.
از موارد دیگر اثرات مگنت تراپی می‌توان از کاربرد آن در درمان اوستئوپوروز و یا پوکی استخوان یاد کرد. امواج با فرکانس پائین الکترومگنتیک باعث القاء جریانهای الکتریکی در استخوان شده و تراکم استخوان را افزایش می دهند.
همچنین امواج الکترومگنیک اثرات ثانوی دیگری نیز دارد که در حفظ ساختار استخوان بطور غیر مستقیم نقش عمده‌ای دارند.
مگنت درمانی برای درمان زانو درد
مگنت تراپی برای قسمت‌های مختلفی از بدن استفاده می‌شود و زانو هم یکی از مهمترین قسمت‌هایی از بدن است که تحت درمان با مگنت قرار می‌گیرد.
زانو به علت این که مفصل بزرگی است، تحمل کننده وزن هست و مفصل عمقی به حساب می‌آید (و دسترسی به داخل مفصل کم است) و بقیه دستگاه‌ها عمق نفوذ کمتری دارند، مگنت در خیلی مواقع می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان مشکلات مرتبط با مفصل زانو باشد.
معمولا مواردی که از مگنت تراپی زانو استفاده می‌شود عبارتند از:
- التهاب زانو (ورم زانو در مرحله مزمن نه خیلی حاد)
- آسیب مینیسک
- آسیب رباط صلیبی
- آسیب‌های انواع رباط‌های اطرف زانو
- کپسول مفصلی
- بعد از جراحی‌های زانو و ترمیم acl
- شکستگی‌های زانو
مرکز طب فیزیکی و توانبخشی لاله خدمات مگنت تراپی غرب تهران را ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره درمانی و دریافت نوبت، با ما در ارتباط باشید.
استفاده از مگنت تراپی بعد از جراحی‌های زانو
در صورتی که پزشک اجازه دهد و با توجه به موادی که در مفصل استفاده می‌شود و این که فلز مورد استفاده ممنوعیتی برای استفاده از مگنت نداشته باشد، از مگنت تراپی زانو استفاده می‌شود.
درمان شکستگی‌های زانو با مغناطیس درمانی
شکستگی‌های زانو از جمله مواردی است که استفاده از مگنت درمانی بسیار مفید است.
اگر مفصل دچار شکستگی شده باشد، انتهای استخوان ران، انتهای استخوان درشت نی یا نازک نی، مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی می‌تواند در هر چه زودتر جوش‌خوردن آن ناحیه بسیار کمک کند.
همچنین اگر بیمار دچار یک شکستگی جوش نخورده باشد و با گذشتن چندین ماه، ناحیه دچار شکستگی هنوز جوش نخورده است، مگنت درمانی می‌تواند بسیار مفید و کمک کننده باشد.
مزایای مگنت تراپی چیست؟
مزایای مگنت تراپی به شرح زیر است:
- درمان غیرتهاجمی و بدون درد
- از بین بردن درد، ورم و التهاب
- بازسازی بافتها، حتی بافت‌های عمقی
اثرات زیست شناختی مگنت درمانی
میدان مغناطیسی ایجاد شده از هر نوع (عمومی یا هدفمند) که باشند بر سلولهای استخوانی، عروقی و خونی تاثیر می‌گذارند. (تاثیر میدان مغناطیسی با توجه به شرایط بر هر سلول متفاوت است)
اثر میدان بر سلول
میدان مغناطیسی ایجاد شده سبب افزایش اکسیژن سلولی، افزایش متابولیسم سلولی، بهبود استفاده از اکسیژن، افزایش تولید ATP مورد نیاز بدن و تاثیر مستقیم بر اندام‌های درون سلولی می‌شود.
اثر میدان مغناطیسی بر سلول استخوانی
میدان مغناطیسی با ایجاد اثر پیزوالکتریک بر استخوان موجب بهبود بخشیدن به روند ساخت ترابکول‌های استخوانی در ناحیه آسیب دیده و هدایت سلول در مسیر درست می‌شود.
در واقع هنگامی که سلول چندین بار در مجاورت میدان مغناطیسی مناسب قرار بگیرد تشکیل شدن سلولهای کال استخوانی سریع‌تر و با کیفیت بالاتری انجام خواهند شد.
اثرات عروقی میدان مغناطیسی
تجربه و تحقیقات متخصصان ثابت کرده که میدانهای مغناطیسی تشکیل مویرگ‌های جدید را تسهیل، ظاهر پریسیت‌های مویرگی را بهبود و اسفنکترهای پیش مویرگی را باز می‌کنند.
ناحیه ای که تحت مگنت درمانی قرار می‌گیرد به دلیل تاثیر مثبتی که بر بهبود گردش خون دارد موجب وازولیداسیون (انبساط عروقی) می‌شود.
اثر مگنت تراپی بر سلول عصبی
میدان مغناطیسی سبب افزایش تعداد واسطه‌های شیمیایی مانند استیل کولین می‌شود. بسته به جهت‌گیری عصب واگ و گانگلیون ندولار در میدان مغناطیسی توقع بر این است که میزان انتقال دهنده‌ها به نسبت کم یا زیادتر شوند (جهت‌گیری میدان مغناطیسی به یون‌های غشای سلولی بستگی دارد)
دیدگاهتان را بنویسید