انواع تکنیک های بیوفیدبک به سه دسته حرارتی، الکتروانسفالوگرافی و الکترومیوگرافی سطحی تقسیم می‌شود. هر کدام از این تکنیکهای درمانی (کاربردهای کلینیکی و غیر دارویی) طیف وسیعی از اختلالات پزشکی را پوشش می‌دهند.
در مقاله بیوفیدبک چیست توضیحاتی درباره این دستگاه دادیم، در این مقاله به معرفی روش‌های بیوفیدبک می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که بیوفیدبک چگونه انجام می‌شود. پس از آن نیز این موضوع را بررسی می‌کنیم که بیوفیدبک برای درمان چه بیماری‌هایی کاربرد دارد.
انواع تکنیک های بیوفیدبک
انواع روش های بیوفیدبک شامل بیوفیدبک حرارتی،تکنیک الکتروانسفالوگرافی و تکنیک الکترومیوگرافی سطحی می‌شود.
بیوفیدبک حرارتی
این روش شامل فرآیند ارزیابی درجه حرارت پوست در راستای کنترل جریان خون می‌باشد. یکی از بیماری‌هایی که بسیار نیازمند کمک تکنیک های بیوفیدبک در جهت فرایند درمانی خود می‌باشد، بیماری راینود است.
در این بیماری از روش بیوفیدبک حرارتی برای باز کردن انگشتان دست و جریان خون استفاده می‌کنند. در نتیجه از این تکنیک می‌توان برای درمان فشار خون بالا و سر دردهای عروقی هم استفاده کرد.
تکنیک الکتروانسفالوگرافی
این تکنیک به تقویت حافظه فعال کمک می‌کند. در این روش اول فعالیت الکتریکی مغز اندازه‌گیری می‌شود، سپس درمانگر تلاش می‌کند تا یک سری از امواج مغزی خاص را تغییر دهد. الکتروانسفالوگرافی دیسلکسی اختلال در خواندن، کم توجهی ، صرع و … را بهبود می‌دهد.
تکنیک الکترومیوگرافی سطحی
این تکنیک اطلاعات جامعی از فعالیت ماهیچه‌ها در اختیار درمانگر قرار می‌دهد و امکان دسترسی مستقیم به عملکرد ماهیچه‌ها را ایجاد می‌کند. این روش حتی برای اشخاصی که دچار فلج جزئی شده‌اند هم یک روش درمانی تاثیرگذار محسوب می‌شود.
امکان کنترل اسپاسم‌‌های عضلانی، اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی، سردرد‌های تنشی و … را ایجاد می‌کند.
روش انجام بیوفیدبک برای درمان بیماریها چگونه است؟
روش درمانی بیوفیدبک را می‌توان در درمانگاه‌ها، مراکز درمانی و بیمارستان‌ها به‌کار برد. مراحل انجام بیوفیدبک به شرخ زیر است:
- قدم اول: درمانگر حسگرهای الکتریکی را به نقاط مختلف بدن متصل می‌کند.
این حسگرها، پاسخهای فیزیولوژیک بدن به استرس‌هایی نظیر انقباض عضلانی حین دردهای تنشی را نشان می‌دهد.
این انقباض‌ها بوسیله ابزار صوتی یا تصویری به بیمار نشان داده می‌شوند. فرد کاملا در جریان واکنش‌های بدن خود مثل انقباض‌های دردناک قرار گرفته و متوجه ارتباط بین انقباض‌ها با ایجاد درد می‌شود. - قدم دوم: قدم بعدی فرا گرفتن برانگیختن واکنش‌های مثبت در بدن می‌باشد. خود بیمار در این مرحله باید یاد بگیرد هنگامی که در معرض استرس‌های جسمی یا روانی قرار می‌گیرد، هر عضله از عضلات بدن را چگونه ریلکس نماید.
هدف نهایی این است که فرد بتواند در خارج از مرکز درمانی نیز بدون استفاده از ابزار و وسایل، این پاسخهای مثبت را ایجاد نماید.
انواع حسگرهای ثبت تغییرات در بیوفیدبک
ثبت تغییرات فیزیولوژیک با استفاده از تغییرات الکتریکی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در نتیجه تغییرات فیزیولوژیک ایجاد می‌شود، توسط الکترودهایی که در محل‌های مناسب نصب می‌شود انجام می‌گیرد.
درمانگر برای جمع آوری اطلاعات مربوط به پاسخ بدن بیمار بسته به نوع بیماری و شرایط موجود از تکنیکهای متعددی می‌تواند استفاده نماید. انواع حسگرها در تکنیکهای بیوفیدبک شامل موارد زیر است:
- حس گرهای دمایی(Temp)
- حس گرهای آموزش پاسخهای برقی پوست(SC/GSR)
- حس گرهای تغییرپذیری ضربان قلب(BVP)
- حس گرهای تنفس شکمی(RSP)
- حس گرهای برق نگاری ماهیچه(EMG)
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
حسگرهای دمایی (Temp)
این حسگرها به انگشتان دست شما وصل می‌شوند و دمای پوست شما را اندازه می‌گیرند. از آنجا که در زمان تنش و اضطراب دمای بدن پایین می‌آید، اعلام دمای پایین، به شما کمک می‌کند که تکنیک های بیوفیدبک آرمیدگی را آغاز نمایید. این تکنیک در درمان بیماری رینود و حملات میگرن موثر است.
حسگرهای آموزش پاسخهای برقی پوست(SC/GSR)
این حسگرها فعالیت غدد عرقی و میزان تعریق پوست شما را اندازه می‌گیرند و شما را از اضطراب آگاه می‌کنند. این حسگرها به درمان بیماری‌های هیجانی نظیر هراس‌ها، اضطراب و لکنت زبان کمک خواهد کرد.
حسگرهای تغییرپذیری ضربان قلب(BVP)
این نوع حسگر بیوفیدبک به فرد کمک می‌کند تا ضربان قلب خود را در تلاش برای بهبود فشار خون، عملکرد رگ‌ها و تنش و اضطراب کنترل نمایید.
حسگرهای تنفس شکمی(RSP)
این نوع حسگر به فرد کمک می‌کند تا دم و بازدم و تنفس خود را در جهت کاهش اضطراب و تنش تنظیم کرده و تمرینات آرمیدگی را انجام دهد. این کار به ورزشکاران حرفه‌ای در افزایش عملکرد بهینه آن‌ها کمک می‌کند.
حسگرهای برق نگاری ماهیچه(EMG)
این سنسورها اطلاعاتی درباره تنش ماهیچ‌ای بدنتان به شما می‌دهد و پس از آن قادر خواهید شد تمرینات تن آرامی را انجام دهید.
الکتروانسفالوگرام (EEG)
این دستگاه فعالیت الکتریکی امواج مغزی را در شرایط مختلف مثل بیداری، ریلکس بودن، آرامش، خواب سبک و خواب عمیق اندازه می‌گیرد.
هدف اصلی در بیوفیدبک فراهم آوردن امکان تغییر ارادی بعضی پارامترهای خاص است که شامل افزایش فعالیت یک باند فرکانسی خاص و کاهش در سایر باندهاست. این کار با دادن فیدبک به شخص صورت می‌گیرد.
اگر چه هنوز در مورد این که چرا روش های بیوفیدبک در درمان برخی بیماریها مؤثرند مجهولات فراوانی وجود دارد، ولی استفاده از آن بطور روزافزونی در حال افزایش است.
علیرغم تأثیرات مثبت فراوان، در موارد معدودی از جمله تداخل با سطح خونی داروی انسولین، باید توجه و دقت کافی، مشورت با پزشک متخصص به هنگام استفاده از تکنیک های بیوفیدبک معمول گردد.
کاربردهای درمانی بیوفیدبک
بیوفیدبک بر حدود ۱۵۰ بیماری موثر است که از آن جمله می‌توان از موارد زیر را نام برد:
- آسم
- بیماری رینود
- بیماری روده تحرک‌پذیر
- گر گرفتگی شدید
- تهوع و استفراغ‌های ناشی از شیمی درمانی
- درمان بی اختیاری ادرار
- انواع سردرد
- ضربان‌های قلبی نامنظم
- فشار خون بالا
- صرع
- ترک شیشه
درمان بی اختیاری ادرار با بیوفیدبک
درمان بی اختیاری ادرار به روش بیوفیدبک می تواند برای افرادی که در کنترل ادرار مشکل دارند، موثر باشد. بیوفیدبک می‌تواند به بانوان کمک کند تا ماهیچه‌های کف لگن خود را احساس و آن‌ها را تقویت کنند. این ماهیچه‌ها خالی شدن مثانه را کنترل می‌کنند.
بیوفیدبک برای درمان بی‌اختیاری ادراری چگونه انجام می‌شود؟
دو حسگر کوچک با یک پد چسبنده در دو طرف مقعد، جایی که عضلات کف لگن نزدیک به پوست هستند، قرار می‌گیرند. این‌ها را می‌توان زیر لباس‌های گشاد شما قرار داد. بر حسب مورد مجموعه دیگری از حسگرها را می‌توان در نقاط دیگر قرار داد.
حسگرها به صفحه کامپیوتر متصل هستند و نموداری از عضلات و نموداری از عملکرد عضلات مربوط به کنترل ادرار شما را در حین تمرین نمایش می‌دهند.
از آنجایی که بسیاری از زنان هنگام انجام تمرینات کف لگن به اشتباه از عضلات غیر مرتبط استفاده می‌کنند، نمودار کامپیوتری به عنوان یک راهنمای بسیار عالی می‌تواند به شما نشان دهد که چه زمانی تمرین را درست انجام می‌دهید و چه زمانی تلاش بی‌فایده می‌کنید.
نمودارها همچنین برای اندازه‌گیری رشد قدرت عضلات شما طی جلسات درمانی به کار می‌روند و شما با دیدن روند بهبود قدرت عضلات کنترل کننده ادرارتان تشویق به ادامه تلاش برای بهبود می‌شوید و روحیه بهتری پیدا می کنید.
درمان انواع سردرد با بیوفیدبک
مطالعات نشان می‌دهند که بیوفیدبک، به عنوان یکی از روش‌های درمانی جایگزین می‌توانند روش موثر و ایمنی برای درمان انواع سردرد باشد. بنیاد ملی سردرد اروپا گزارش کرده است که انواع روش‌های درمان بیوفیدبک به عنوان یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش‌های درمانی مکمل توسط بیماران مبتلا به میگرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در بیوفیدبک درمانی افراد می‌آموزند که چگونه با استفاده از ذهن خود، عملکردهای بدن خود را کنترل کنند. این روش درمانی امروزه به عنوان یکی از موثرترین و بی‌خطرترین گزینه‌های درمان انواع دردهای مزمن به خصوص سردرد مورد توجه قرار دارد.
بیوفیدبک درمانی و ترک شیشه
یکی از روش‌هایی که در دنیا از سال ۲۰۰۲ (در آمریکا) برای ترک مواد محرک (مثل ترکیبات آمفتامینی و شیشه) مورد توجه قرار گرفت، استفاده از روش «نوروفیدبک» است و بر این اساس مشاهده شد که با توجه به صدمه‌ای که به مغز می‌رسد، اگر بتوان با تمرین‌هایی که به فرد می‌دهند، عملکرد مغز را درست می‌کنند و عواملی مانند وسوسه و افسردگی را از بین می‌برند، میزان موفقیت این افراد در پاک بودن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گزارشی که در آمریکا منتشر شد، طی پیگیری شش تا هشت سال مشاهده شد که 81 درصد افرادی که شیشه و سایر ترکیبات محرک استفاده می‌کردند و با استفاده از نوروفیدبک درمان شده بودند، دیگر به سوی اعتیاد برگشت نکردند، به عبارت بهتر با استفاده از این روش توانستند مغز را به میزان قابل توجهی به سمت نرمال عمل کردن برگردانند.
توصیه محققان در مورد درمان با بیوفیدبک
بیوفیدبک یکی از گزینه‌هایی است که به شما کمک می‌کند، کنترل بیشتری روی پاسخ‌ها و رفتارهای بدنی خود داشته باشید. قبل از تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا بیوفیدبک برای شما مناسب است یا نه؛ مزایا، خطرات و هزینه‌های احتمالی مرتبط با این نوع آموزش را در نظر بگیرید.
مرکز بیوفیدبک لاله در تهران
بیوفیدبک در فیزیوتراپی لاله و توسط متخصص انجام می‌شود. متخصص طب فیزیکی در تهران پس از معاینه شما، راهکارهای درمانی موثر را برای شما پیشنهاد می‌دهد.
اگر به دنبال مرکز بیوفیدبک در تهران هستید، کلینیک فیزیوتراپی لاله خدمات تخصصی در این زمینه را به صورت حرفه‌ای ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره درمانی و دریافت نوبت ویزیت با ما در ارتباط باشید. همکاران ما به صورت کامل شما را راهنمایی می‌نمایند.
دیدگاهتان را بنویسید