هر سال، فتق دیسک کمر حدود 5 تا 20 نفر از هر 1000 بزرگسال بین سنین 20 تا 49 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جراحی فتق دیسک کمر یک درمان رایج برای افرادی است که از این مشکل رنج می‌برند و سایر روش های غیر جراحی درمان دیسک کمر بر روی آن‌ها تاثیری نداشته است. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع روش های جراحی دیسک کمر بپردازیم و نکاتی را درباره مراقبت‌های پس از جراحی نکاتی را بیان کنیم.
بهترین فردی که می‌تواند به این سوال پاسخ دهد که آیا جراحی بیرون زدگی دیسک کمر بهترین درمان برای شما محسوب می‌شود یا خیر، دکتر طب فیزیکی و توانبخشی است.
دیسک کمر چیست؟
دیسک‌ها بالشتک‌های گردی هستند که بین استخوان‌های ستون فقرات (مهره‌ها) قرار می‌گیرند. دیسک‌ها مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند و به شما اجازه می‌دهند بدون ساییده شدن مهره‌ها خم شوید و حرکت کنید.
به طور معمول 23 دیسک در ستون فقرات انسان وجود دارد که هر دیسک از سه جزء تشکیل شده است. این بخش‌ها عبارتند از:
- هسته ژلاتینی
- فیبروز حلقوی
- صفحات انتهایی غضروفی
هسته ژلاتینی
این قسمت ژل مانند داخل دیسک قرار دارد و به ستون فقرات انعطاف‌پذیری و استحکام می‌بخشد.
حلقه فیبری
این قسمت یک لایه بیرونی سخت است که هسته ژلاتینی را احاطه کرده است.
صفحات انتهایی غضروفی
این صفحات قطعاتی از جنس غضروف هستند که بین دیسک و مهره‌های مجاور آن قرار می‌گیرند.
پارگی دیسک کمر چیست؟
منظور از پارگی دیسک کمر پاره شدن حلقه فیبری دور هسته ژلاتینی است. زمانی که یکی از دیسک‌ها پاره می‌شود و از بین استخوان‌ها بیرون می‌زند، می‌تواند به اعصاب مجاور فشار بیاورد و در نتیجه منجر به درد، بی حسی و ضعف در کمر، پاها و بازوها شوند. به این وضعیت اصطلاحا فتق دیسک کمر گفته می‌شود.
در اکثر موارد راه های درمان غیر جراحی دیسک کمر مانند استراحت، خوردن مسکن‌ها و فیزیوتراپی برای کمردرد موثر هستند، اما اگر علائم دیسک کمر پس از چند ماه بهتر نشد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. جراحی دیسک کمر می‌تواند درد شما را سریعتر از سایر درمان‌ها بهبود بخشد، اما ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد.
انواع جراحی فتق دیسک کمر چگونه است؟
جراحی پارگی دیسک کمر باعث می‌شود فشار از روی اعصابی که به واسطه فتق دیسک کمر تحت تاثیر قرار گرفته‌اند، برداشته شود. چند عمل جراحی مختلف برای درمان فتق دیسک کمر وجود دارد که می‌تواند باعث تسکین درد و بهبود بیرون زدگی دیسک کمر شود. انتخاب بهترین روش جراحی دیسک کمر پس از بررسی دقیق وضعیت بیمار و انجام کلیه تست‌های آزمایشگاهی انجام خواهد شد.
انواع روش های جراحی دیسک کمر عبارتند از:
- دیسککتومی
- لامینوتومی کمر
- همجوشی ستون فقرات
- جراحی دیسک مصنوعی
عمل جراحی دیسککتومی
در طی این جراحی، جراح دیسک آسیب دیده را بر می‌دارد تا از این طریق فشار روی اعصاب را کاهش دهد.
عمل جراحی دیسککتومی کمر به دو روش قابل انجام ست:
- دیسککتومی باز
- میکرودیسککتومی
دیسککتومی باز
دیسککتومی باز با بریدگی در پشت یا گردن انجام می‌شود.
میکرودیسککتومی
میکرودیسککتومی از طریق یک برش بسیار کوچکتر انجام می‌شود. جراح یک لوله نازک با یک دوربین در یک طرف وارد می‌کند تا دیسک آسیب دیده را ببیند و خارج کند.
لامینوتومی دیسک کمر
گاهی اوقات نیاز است قطعه کوچکی از استخوان به نام لامینا از مهره برداشته شود. لامینا پوششی را تشکیل می‌دهد که از نخاع محافظت می‌کند. برداشتن بخشی یا تمام آن به جراح کمک می‌کند تا به فتق دیسک برسد. همچنین می‌تواند فشار روی اعصاب را کاهش دهد و پا درد و سیاتیک کمر را متوقف کند.
همجوشی ستون فقرات برای درمان دیسک کمر
پس از دیسککتومی یا لامینوتومی، جراح ممکن است دو مهره دو طرف دیسک را به هم بچسباند تا ستون فقرات پایدارتر شود. به این عمل همجوشی ستون فقرات گفته می‌شود. ادغام دو دیسک باعث می‌شود استخوان ها حرکت نکنند و درد ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر از بین برود.
جراحی دیسک مصنوعی
فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به پارگی دیسک کمر کاندید انجام عمل جراحی دیسک مصنوعی هستند زیرا این عمل فقط روی چند دیسک که در قسمت پایین کمر قرار دارند، موثر است. اگر پزشک متخصص تشخیص دهد که این جراحی یک گزینه مناسب است، دیسک آسیب دیده با یک دیسک پلاستیکی یا فلزی جایگزین می‌شود. دیسک جدید به ثابت نگه داشتن ستون فقرات کمک می‌کند و این امکان را فراهم می‌سازد تا فرد راحت‌تر حرکت کند.
آمادگی قبل از جراحی پارگی دیسک کمر
قبل از اینکه پزشک متخصص یک روش جراحی را به عنوان مناسب‌ترین روش جراحی پارگی دیسک کمر برای بیمار توصیه کند، یک سری آزمایشات تصویربرداری تجویز می‌کند تا به دقت وضعیت بیمار را بررسی کند.
روش‌های تصویر برداری مختلف برای بررسی دقیق فتق دیسک کمر عبارتند از:
- تصویر برداری اشعه ایکس
- سی تی اسکن CT-Scan
- ام آر آی
- الکترومیوگرافی یا مطالعات هدایت عصبی
تصویر برداری اشعه ایکس
اشعه ایکس تصاویر واضحی از مهره‌ها و مفاصل می‌تواند ایجاد کند.
سی تی اسکن (CT-Scan)
سی تی اسکن تصاویر دقیق‌تری از کانال نخاعی و ساختارهای اطراف آن ارائه می‌دهد.
ام آر آی (MRI)
ام آر آی تصاویر سه بعدی از نخاع و ریشه‌های عصبی و همچنین خود دیسک‌ها تولید می‌کند.
الکترومیوگرافی یا مطالعات هدایت عصبی
این روش تکانه‌های الکتریکی را در امتداد اعصاب و عضلات اندازه‌گیری می‌کند.
این تکنیک‌های تصویربرداری به جراح کمک می‌کند تا بهترین نوع جراحی دیسک کمر را برای شما انتخاب کند. سایر عوامل مهم در تصمیم‌گیری در این باره عبارتند از:
- محل فتق دیسک
- سن
- سطح سلامت فرد
عوارض جراحی دیسک کمر چیست؟
عمل جراحی دیسک کمر به ندرت منجر به عوارض شدید می‌شود. با این حال، در موارد نادر، افراد ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- عفونت
- آسیب به اعصاب یا عروق خونی
- مشکل با دیسک جدید
- پارگی در پوشش محافظ ستون فقرات
- خون ریزی
لازم به ذکر است که در حدود 5 درصد از افراد، دیسک کمر ممکن است دوباره پاره شود و باعث تشدید علائم شود. اما در حالت کلی احتمال کمی وجود دارد که جراحی، علائم دیسک کمر را بهبود نبخشد. همچنین ممکن است درد فتق دیسک کمر برای مدتی بهتر شود و سپس در آینده بازگردد.
اگرچه جراحی نسبت به سایر روش های غیر جراحی درمان دیسک کمر تاثیر سریعتری دارد، اما همیشه بهترین انتخاب نیست. قبل از تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمانی، با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای جراحی به دقت صحبت کنید.
مراقبت های بعد از عمل جراحی کمر
پس از عمل جراحی فتق دیسک کمر، دستورالعمل‌های ویژه‌ای در مورد زمان از سرگیری فعالیت عادی و زمان شروع ورزش به شما داده می‌شود. در برخی موارد ممکن است فیزیوتراپی کمر ضروری باشد. فیزیوتراپی یا توانبخشی می‌تواند به بهبود سریعتر بیمار کمک کند. برای این منظور به یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید یا در خانه ورزش کنید. پیاده‌روی نیز می‌تواند به شما کمک کند تا حرکت ستون فقرات خود را دوباره به دست آورید.
اکثر افراد پس از جراحی بیرون زدگی دیسک کمر به خوبی بهبود می‌یابند، اما وضعیت هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است. در حالت کلی انتظار می‌رود طی چند هفته پس از جراحی شاهد بهبود برخی علائم دیسک کمر مانند درد، ضعف و بی حسی باشید.
در چند هفته اول پس از جراحی، از انجام کارهای زیر اجتناب کنید:
- بلند کردن اجسام سنگین
- نشستن به مدت طولانی
- خم شدن یا کشش بیش از حد
اقدامات لازم جهت پیشگیری عودکردن فتق دیسک کمر
برای کمک به جلوگیری از ابتلای مجدد به فتق دیسک کمر پس از عمل جراحی فتق دیسک کمر می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- وزن خود را در حد مناسب نگه دارید
- تکنیک های صحیح بلند کردن اجسام را یاد بگیرید
- توجه به وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن، حرکت و خوابیدن
- داشتن برنامه تمرینی مناسب
- ارگونومی مناسب در محل کار را رعایت کنید
- استفاده از تکنیک‌های تمدد اعصاب (مانند مدیریت استرس)
- سیگار را ترک کنید
فیزیوتراپی در منزل برای درمان دیسک کمر سالمندان
جراحی دیسک کمر به همه افراد توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، عمل جراحی ممکن است همراه با عوارض طولانی مدتی باشد که باعث ایجاد مشکلاتی شود. در نتیجه فیزیوتراپی در منزل می‌تواند یک گزینه مناسب برای درمان پارگی دیسک کمر محسوب شود.
فیزیوتراپی در خانه همچنین یک گزینه درمانی مناسب برای سالمندان است. از آنجایی که برای درمان فتق دیسک کمر با فیزوتراپی نیاز به مراجعه روزانه به مرکز فیزیوتراپی است، خدمات فیزوتراپی در خانه می‌تواند برای این افراد مفید باشد. متخصص فیزیوتراپی با بررسی وضعیت بیمار بهترین تمرینات و حرکات اصلاحی دیسک کمر را به بیمار آموزش می‌دهد.
دیدگاهتان را بنویسید