دیسک‌های کمر نقش مهمی در ستون فقرات دارند و به عنوان ضربه‌گیر بین مهره‌ها عمل می‌کنند تا از قسمت بالای بدن محافظت کنند و دامنه وسیعی از حرکت را در همه جهات برای شما فراهم آورند. با این حال اگر شما دچار فتق دیسک کمر یا پارگی دیسک کمر شوید، زندگی روزمره شما دچار مشکل خواهد شد. در این مقاله قصد داریم علائم بیرون زدگی دیسک کمر را بیان کنیم و مهمترین عواملی که می‌توانند منجر به بیرون زدن دیسک کمر شوند را بررسی کنیم.
در صورت مشاهده هر یک از علائم دیسک کمر توصیه می‌شود در ابتدا به یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید تا با بررسی علائم شما بهترین و کم‌خطرترین روش درمان دیسک کمر را پیشنهاد دهد.
فتق دیسک کمر چیست؟
ستون فقرات انسان از مجموعه‌ای از مهره‌ها تشکیل شده است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. از بالا به پایین، ستون فقرات شامل هفت مهره در قسمت گردن، دوازده مهره در قسمت قفسه سینه، و پنج مهره در قسمت کمر است که در نهایت به استخوان خاجی و دنبالچه در پایه ختم می‌شوند. این مهره‌ها توسط تعدادی دیسک محافظت می‌شوند. دیسک‌ها با جذب ضربه‌های ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، بلند کردن اجسام و چرخیدن، از مهره‌ها محافظت می‌کنند.
هر دیسک از دو بخش اصلی تشکیل شده است. قسمت های دیسک کمر عبارتند از:
- بخش داخلی نرم و ژلاتینی
- حلقه بیرونی سخت
هرگونه آسیب یا ضعف می‌تواند باعث بیرون زدگی قسمت داخلی دیسک از حلقه بیرونی شود. این اتفاق تحت عنوان فتق دیسک کمر یا پارگی دیسک کمر شناخته می‌شود که می‌تواند باعث بروز علائم دیسک کمر در فرد شود. اگر پارگی دیسک کمر باعث اعمال فشار به یکی از اعصاب نخاعی شود، ممکن است فرد در امتداد عصب آسیب دیده، بی‌حسی و درد احساس کند. در صورت مشاهده علائم شدید دیسک کمر در بیمار، ممکن است نیاز به عمل جراحی دیسک کمر باشد.
شایع ترین علائم دیسک کمر چیست؟
معمولا در صورت ابتلا به فتق دیسک کمر، اعصاب مجاور ستون فقرات فشرده یا ملتهب می‌شوند که این امر باعث ایجاد فشار در طول عصب می‌شود. در برخی موارد، کمردرد و پا دردی که چند روز طول می‌کشد و سپس از بین می‌رود، جزو علائم اولیه دیسک کمر محسوب می‌شود.
برخی از مهمترین نشانه های بیرون زدن دیسک کمر به شرح زیر است:
- درد پا
- درد عصب
- تغییر محل درد
- علائم عصبی
- افتادگی پا
- درد پایین کمر
- درد پیش‌رونده و سریع
درد پاها
درد ساق پا معمولا بدتر از کمردرد است. اگر درد در امتداد مسیر عصب سیاتیک بزرگ در پشت ساق پا منتشر شود، به آن سیاتیک یا رادیکولوپاتی گفته می‌شود.
درد عصب
قابل‌توجه‌ترین علائم دیسک کمر معمولا درد عصبی در پا است. در این وضعیت فرد در پاهایش احساس سوزش و تیر کشیدن می‌کند.
تغییر محل درد
بسته به متغیرهایی مانند محل فتق دیسک و شدت پارگی دیسک کمر، علائم بیرون زدگی دیسک کمر ممکن است در قسمت پایین کمر، باسن، جلو یا پشت ران، ساق پا و انگشتان پا مشاهده شود. این علائم معمولا فقط یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
علائم عصبی
بی حسی، احساس سوزن سوزن شدن و ضعف ممکن است در ساق پا و یا انگشتان پا احساس شود.
افتادگی پا
علائم عصبی ناشی از پاره شدن دیسک کمر ممکن است شامل مشکل در بلند کردن پا هنگام راه رفتن یا ایستادن روی پا باشد. این وضعیت تحت عنوان افتادگی پا شناخته می‌شود.
درد پایین کمر
این نوع درد ممکن است به صورت ضربان‌دار احساس شود و ممکن است با سفتی نیز همراه باشد. اگر دیسک کمر باعث اسپاسم عضلانی کمر شود، درد ممکن است تا حدودی با یک یا دو روز استراحت نسبی، قرار دادن یخ یا کیسه آب گرم، نشستن و صاف دراز کشیدن به پشت با یک بالش زیر زانو، کاهش یابد.
دردی که با حرکت کردن بدتر می‌شود
درد دیسک کمر ممکن است به دنبال ایستادن یا نشستن طولانی مدت یا پس از راه رفتن حتی در فواصل کوتاه ایجاد شود. خنده، عطسه، یا سایر اقدامات ناگهانی نیز ممکن است درد را تشدید کنند.
دردی که با خم شدن به جلو بدتر می‌شود
بسیاری متوجه می‌شوند که وضعیت‌هایی مانند خم شدن رو به جلو، درد پا را به طور قابل توجه‌ای بدتر می‌کند.
درد پیش‌رونده و سریع
درد فتق دیسک کمر معمولا به سرعت ایجاد می‌شود. این در حالی است که ممکن است هیچ اتفاق خاصی که باعث درد شود وجود نداشته باشد. در صورتی که فرد مبتلا به دیسک کمر شدید باشد، علائم پارگی دیسک کمر نیز شدید خواهد بود. اگر فتق دیسک عصب را تحت تاثیر قرار ندهد، درد می‌تواند خفیف‌تر و محدود به کمر باشد.
برخی علائم خطرناک دیسک کمر
بی اختیاری ادرار و از دست دادن کنترل روده، درد در ناحیه کمر، بی حسی در ناحیه باسن یا ضعف در هر دو پا، نشانه‌های یک بیماری نادر اما جدی به نام سندرم دم اسب هستند.
در صورت به تاخیر انداختن درمان این بیماری، این فشار و تورم اعصاب انتهای ستون فقرات می‌تواند منجر به فلج شدن و سایر اختلالات دائمی شود. در صورت بروز این علائم، لازم است به سرعت به پزشک یا یک متخصص توانبخشی و طب فیزیکی مراجعه کنید. درمان این بیماری می‌تواند شامل جراحی باشد.
آیا علائم بیرون زدگی دیسک کمر به خودی خود برطرف می‌شوند؟
در حالی که بیرون زدگی دیسک کمر می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما برای اکثر افراد این علائم طولانی مدت نیست. حدود نود درصد از افرادی که پارگی دیسک کمر را تجربه می‌کنند، پس از گذشت شش هفته، حتی اگر هیچ درمان دارویی نداشته باشند، علائم آن‌ها از بین می‌رود.
متخصصان معتقدند علائم فتق دیسک کمر ممکن است به سه دلیل خود به خود برطرف شوند:
- بدن به عنوان یک ماده خارجی به فتق دیسک کمر حمله می‌کند، اندازه ماده فتق را کوچک می‌کند و میزان پروتئین‌های التهابی نزدیک ریشه عصبی را کاهش می‌دهد.
- با گذشت زمان مقداری از آب داخل دیسک جذب بدن می‌شود و باعث جمع شدن دیسک می‌شود. دیسک کوچکتر، کمتر به ریشه‌های عصبی کشیده می‌شود و باعث تحریک می‌شود.
- حرکات کششی کمر ممکن است ناحیه فتق شده را از دیسک‌های ستون فقرات دور کند. اینکه آیا ورزش می‌تواند این امر را محقق کند یا خیر، موضوع بحث در جامعه پزشکی است.
در نتیجه، تصور می‌شود که علائم دیسک کمر بهتر می‌شوند زیرا اندازه کوچکتر مواد فتق احتمال تحریک ریشه عصبی را کاهش می‌دهد. اگرچه فتق دیسک کمر معمولا زمانی که دردناک می‌شود توجه را به خود جلب می‌کند، تحقیقات پزشکی نشان داده است که برخی از افرادی که دچار بیرون زدگی دیسک کمر در ستون فقرات کمری خود هستند، هیچ درد یا علائم دیگری احساس نمی‌کنند. به همین دلیل است که باید در تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر دقت شود تا مطمئن شویم فتق دیسک کمر باعث این مشکل شده است نه بیماری دیگری.
علت بیرون زدگی دیسک کمر چه مواردی است؟
بیرون زدگی دیسک کمر اغلب در نتیجه ساییدگی و پارگی تدریجی در اثر افزایش سن به وجود می‌آید. با افزایش سن، دیسک‌ها انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند و حتی با یک فشار یا پیچ خوردگی جزئی در معرض پارگی قرار می‌گیرند.
در بیشتر موارد تشخیص علت دقیق پارگی دیسک کمر کار دشواری است. در بعضی از مواقع، بلند کردن نامناسب اجسام سنگین منجر به فتق دیسک کمر می‌شود. در این موارد فرد از عضلات کمر به جای عضلات ساق و ران برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده می‌کند. به ندرت، یک اتفاق آسیب‌زا مانند زمین خوردن یا ضربه به پشت می‌تواند علت فتق دیسک کمر باشد.
چه عواملی خطر پارگی دیسک کمر را افزایش می‌دهند؟
اگرچه دیسک کمر می‌تواند بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای ایجاد شود، اما برخی دلایل می‌تواند. مخطر ابتلا به فتق دیسک کمر را افزایش دهند. مهمترین دلایل ابتلا به دیسک کمر شامل موارد زیر است:
- سن
- جنسیت
- شغل‌های با کار فیزیکی زیاد
- چاقی
- سیگار کشیدن
- سابقه خانوادگی
سن
شایع‌ترین سن ابتلا به بیرون زدگی دیسک کمر بین 35 تا 50 سالگی است. این بیماری به ندرت بعد از 80 سالگی علائمی ایجاد می‌کند. البته تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است هر فردی در هر سنی به پارگی دیسک کمر مبتلا شود. همانطور که کمردرد در کودکان و نوجوانان به دلیل عدم رعایت برخی نکات مانند نشستن نادرست و حمل کوله پشتی رخ می‌دهد، دیسک کمر در نوجوانان با وجود اینکه چندان شایع نیست، اما ممکن است اتفاق بیفتد.
جنسیت
مردان تقریبا دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر فتق دیسک کمر هستند.
شغل‌های با کار فیزیکی زیاد
مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین و سایر کارهای فیزیکی دارند، خطر ابتلا به پارگی دیسک کمر را بیشتر می‌کنند. این فعالیت‌ها اگر به طور مکرر انجام شوند، می‌تواند خطر را چندید برابر کنند.
چاقی
حمل وزن اضافی بدن، فشار وارده بر ستون فقرات کمری را افزایش می‌دهد و افراد چاق را مستعد بیرون زدگی دیسک کمر می‌کند. علاوه بر این، افرادی که اضافه وزن دارند، بعد از عمل جراحی دیسک کمر، دوازده برابر بیشتر احتمال دارد که همان فتق دیسک کمر را دوباره تجربه کنند که به آن دیسک کمر مکرر گفته می‌شود.
سیگار کشیدن
نیکوتین جریان خون را به دیسک‌های ستون فقرات محدود می‌کند که این امر انحطاط دیسک را تسریع می‌کند و روند بهبودی را با مشکل مواجه می‌کند. دیسک تحلیل رفته انعطاف‌پذیری کمتری دارد و احتمال پارگی یا ترک خوردن آن بسیار بالاست.
سابقه خانوادگی
تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیکی می‌توانند در ابتلا به بیرون زدگی دیسک کمر نقش داشته باشند. بررسی سابقه خانوادگی فرد می‌تواند یک گزینه مناسب جهت پیش‌بینی آینده دیسک کمر در فرد باشد.
روش های درمان اولیه بیرون زدن دیسک کمر
ترکیبی از گزینه‌های درمانی محافظه‌کارانه را می‌توان حداقل در شش هفته اول پس از وقوع پارگی دیسک کمر استفاده کرد. این روش‌ها که تحت عنوان روش های غیر جراحی درمان دیسک کمر شناخته می‌شوند عبارتند از:
- فیزیوتراپی کمر، ورزش و کشش ملایم برای کمک به کاهش فشار روی ریشه عصبی
- یخ و گرما درمانی برای تسکین درد
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا مهارکننده‌های COX-2 برای تسکین درد
- داروهای مسکن برای تسکین درد
- استروئیدهای خوراکی برای کاهش التهاب و تسکین درد
- تزریق اپیدورال برای کاهش التهاب و تسکین درد
فیزیوتراپی در منزل برای درمان پارگی دیسک کمر
اگر به دنبال بهترین روش غیر جراحی درمان بیرون زدگی دیسک کمر هستید، به شما فیزیوتراپی دیسک کمر در منزل را پیشنهاد می‌کنیم. خدمات فیزیوتراپی در منزل برای درمان دیسک کمر شامل موارد زیر است:
- ماساژ درمانی
- آب درمانی
- تحریک الکتریکی از روی پوست
- گرما و سرما درمانی
- حرکات کششی
- درمان‌های دستی فیزیوتراپی
- طب سوزنی
دیدگاهتان را بنویسید